Cortisol trong nước tiểu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

2019-06-22 12:27 PM
Cortisol có nhiều chức năng, nó giúp cơ thể sử dụng đường và chất béo để tạo năng lượng chuyển hóa, nó giúp cơ thể quản lý căng thẳng

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nhận định chung

Xét nghiệm cortisol đo mức độ hormone cortisol trong mẫu nước tiểu 24 giờ. Mức cortisol có thể cho thấy các vấn đề với tuyến thượng thận hoặc tuyến yên. Cortisol được tạo ra bởi tuyến thượng thận. Nồng độ Cortisol tăng cao hơn khi tuyến yên tiết ra hoóc môn vỏ thượng thận (ACTH).

Cortisol có nhiều chức năng. Nó giúp cơ thể sử dụng đường (glucose) và chất béo để tạo năng lượng (chuyển hóa). Nó giúp cơ thể quản lý căng thẳng. Mức độ Cortisol có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều thứ, chẳng hạn như căng thẳng về thể chất hoặc tinh thần, hoạt động gắng sức, nhiễm trùng hoặc chấn thương.

Thông thường, nồng độ cortisol tăng trong những giờ sáng sớm và cao nhất khoảng 7 giờ sáng. Nó giảm rất thấp vào buổi tối và trong giai đoạn đầu của giấc ngủ. Nhưng nếu ngủ vào ban ngày và thức dậy vào ban đêm, mô hình này có thể bị đảo ngược. Nếu không có sự thay đổi hàng ngày về nồng độ cortisol này, có thể có tuyến thượng thận hoạt động quá mức.

Nồng độ Cortisol rất khác nhau trong suốt cả ngày, vì vậy thu thập nước tiểu trong vòng 24 giờ cho xét nghiệm này.

Chỉ định xét nghiệm

Xét nghiệm cortisol được thực hiện để tìm ra các vấn đề của tuyến yên hoặc tuyến thượng thận, chẳng hạn như tạo ra quá nhiều hormone.

Chuẩn bị xét nghiệm

Có thể được yêu cầu tránh hoạt động thể chất vất vả một ngày trước khi xét nghiệm.

Hãy chắc chắn uống đủ dịch trong xét nghiệm nước tiểu 24 giờ. Điều này ngăn ngừa mất nước.

Nhiều loại thuốc có thể thay đổi kết quả của xét nghiệm này. Hãy chắc chắn nói với bác sĩ về tất cả các loại thuốc không kê đơn và thuốc theo toa dùng.

Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu xét nghiệm, rủi ro của nó, cách thực hiện hoặc kết quả sẽ có ý nghĩa gì.

Thực hiện xét nghiệm

Bắt đầu thu thập nước tiểu vào buổi sáng. Khi mới ngủ dậy, làm trống bàng quang. Viết thời gian đi tiểu. Điều này đánh dấu sự khởi đầu của thời gian thu thập 24 giờ.

Trong 24 giờ tới, thu thập tất cả nước tiểu. Bác sĩ hoặc phòng xét nghiệm thường sẽ cung cấp cho một thùng chứa lớn chứa khoảng 4 L (1 gal). Các thùng chứa có một lượng nhỏ chất bảo quản trong đó. Đi tiểu vào một hộp nhỏ, sạch và sau đó đổ nước tiểu vào thùng chứa lớn. Không chạm ngón tay vào bên trong thùng.

Giữ hộp lớn trong tủ lạnh trong 24 giờ.

Làm trống bàng quang lần cuối cùng tại hoặc ngay trước khi kết thúc thời gian 24 giờ. Thêm nước tiểu này vào thùng chứa lớn, và ghi lại thời gian.

Không làm giấy vệ sinh, lông mu, phân, máu kinh nguyệt hoặc các chất lạ khác trong mẫu nước tiểu.

Cảm thấy khi xét nghiệm

Xét nghiệm này không gây đau đớn.

Rủi ro của xét nghiệm

Thu thập mẫu nước tiểu 24 giờ không gây ra vấn đề.

Ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm cortisol đo mức độ hormone cortisol trong mẫu nước tiểu 24 giờ.

Bình thường

Những con số này chỉ là một hướng dẫn. Phạm vi "bình thường" thay đổi từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm khác. Phòng xét nghiệm có thể có một phạm vi khác nhau. Kết quả của phòng xét nghiệm sẽ hiển thị phạm vi mà phòng xét nghiệm sử dụng. Ngoài ra, bác sĩ sẽ đánh giá kết quả dựa trên sức khỏe và các yếu tố khác. Vì vậy, một số nằm ngoài phạm vi bình thường ở đây vẫn có thể là bình thường.

Người lớn: Ít hơn 100 microgam (mcg) hoặc ít hơn 276 nanomole (nmol).

Thanh thiếu niên: 5 - 55 mcg hoặc 14 - 152 nmol.

Trẻ em: 2 - 27 mcg hoặc 5 - 75nmol.

Giá trị cao

Giá trị cao của cortisol có thể được gây ra bởi:

Một số loại thuốc.

Khối u tuyến yên và tuyến thượng thận, thường là lành tính. Điều này có nghĩa là họ không bị ung thư.

Một số loại ung thư, như ung thư tuyến thượng thận và một số bệnh ung thư phổi hiếm gặp.

Yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm

Có thể không thể làm xét nghiệm hoặc kết quả có thể không hữu ích, nếu:

Cảm thấy căng thẳng về thể chất hoặc tinh thần.

Có thai. Điều này có thể khiến nồng độ cortisol trong nước tiểu cao.

Bị hạ đường huyết (hạ đường huyết).

Ăn, uống, hoặc tập thể dục trước khi xét nghiệm.

Dùng các loại thuốc như estrogen, amphetamine hoặc corticosteroid.

Không thu thập nước tiểu trong đúng 24 giờ.

Điều cần biết thêm

Xét nghiệm cortisol nước tiểu 24 giờ được sử dụng thường xuyên hơn xét nghiệm cortisol máu để chẩn đoán hội chứng Cushing.

Các xét nghiệm khác có thể giúp tìm ra nếu tuyến yên hoặc tuyến thượng thận hoạt động tốt. Chúng bao gồm các xét nghiệm hormone adrenocorticotropic (ACTH) và dexamethasone.

Bài viết cùng chuyên mục

Độ thẩm thấu máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm hữu ích để đánh giá tình trạng cô đặc của nước tiểu: bình thường thận thải trừ nước tiểu được cô đặc hơn gấp 3 lần so với huyết tương

Xét nghiệm vitamin D: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Cơ thể sử dụng ánh nắng mặt trời, để tự tạo ra vitamin D, Vitamin D có trong thực phẩm, như lòng đỏ trứng, gan và cá nước mặn

Glucose máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Định lượng nồng độ glucose máu sê cho các kết quả khác biệt khi xét nghiệm được thực hiện trên máu toàn phần hay trên huyết tương do các hồng cầu chứa rất ít glucose

Hormon kích thích tạo nang trứng (FSH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Trong giai đoạn tạo hoàng thể, FSH kích thích sự sản xuất progesteron và hormon này cùng với estradiol, tạo thụận lợi cho đáp ứng của buồng trứng với LH

Xét nghiệm virus viêm gan A: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả

Xét nghiệm tìm kiếm các kháng thể do cơ thể tạo ra để chống lại virus, chúng sẽ ở trong máu nếu hiện tại bị nhiễm viêm gan A, hoặc đã từng bị nhiễm trong quá khứ

Sinh thiết hạch bạch huyết: ý nghĩa lâm sàng kết quả sinh thiết

Một số sinh thiết hạch, có thể được thực hiện bằng các công cụ đặc biệt, trong đó một ống soi nhỏ được sử dụng, để lấy hạch bạch huyết ra

Hồng cầu lưới: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Số lượng hồng cầu lưới, có thể giúp bác sĩ chọn các xét nghiệm khác, cần được thực hiện để chẩn đoán một loại thiếu máu cụ thể, hoặc bệnh khác

Bilirubin máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Khi nồng độ bilirubin cao, da và lòng trắng mắt có thể xuất hiện màu vàng, vàng da có thể do bệnh gan, rối loạn máu hoặc tắc nghẽn ống mật, ống cho phép mật đi từ gan đến ruột non

Xét nghiệm di truyền: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Thừa hưởng một nửa thông tin di truyền từ mẹ và nửa còn lại từ cha, gen xác định nhóm máu, màu tóc và màu mắt, cũng như nguy cơ mắc một số bệnh

Khí máu động mạch: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Máu cho xét nghiệm xét nghiệm khí máu động mạch được lấy từ động mạch, hầu hết các xét nghiệm máu khác được thực hiện trên một mẫu máu lấy từ tĩnh mạch

Cấy máu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Đối với nuôi cấy máu, một mẫu máu được thêm vào một chất thúc đẩy sự phát triển của vi trùng, loại vi trùng có thể được xác định bằng kính hiển vi hoặc xét nghiệm hóa học

Canxi: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Khẩu phần canxi trong thức ăn vào khoảng 1g mỗi ngày và được cung cấp chủ yếu bởi sữa, các chế phẩm của sữa và lòng trắng trứng

Đo nồng độ cồn trong máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Rượu có tác dụng rõ rệt đối với cơ thể, ngay cả khi sử dụng với số lượng nhỏ, với số lượng lớn, rượu hoạt động như một thuốc an thần và làm suy yếu hệ thống thần kinh trung ương

C - peptid: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Insulin và peptid C được giải phóng với lượng tương đương vào tuần hoàn, vi vậy nồng độ C peptid có mối tương quan với nồng độ insulin nội sinh

Kháng thể chống tinh trùng: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Nếu một số lượng lớn kháng thể tinh trùng tiếp xúc với tinh trùng của một người đàn ông, thì tinh trùng có thể khó thụ tinh với trứng

Globulin mang thyroxin (TBG): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm cung cấp các thông tin giúp chẩn đoán phân biệt giữa các bệnh lý thực sự của tuyến giáp với các bệnh lý không phải tại tuyến giáp gây biến đổi nồng độ TBG

Ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu

Protein xuất hiện trong nước tiểu khi viêm thận cấp, bệnh thận do đái tháo đường, viêm cầu thận, hội chứng suy tim xung huyết.

Natri (Na) trong nước tiểu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm natri trong nước tiểu, để kiểm tra cân bằng nước và điện giải, tìm nguyên nhân của mức natri thấp hoặc cao, kiểm tra các bệnh thận

Số lượng tế bào CD4 +: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Các giá trị bình thường được liệt kê, được gọi là phạm vi tham chiếu, chỉ là một hướng dẫn, các phạm vi khác nhau từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm khác

Xét nghiệm virus viêm gan B: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả

Kháng thể viêm gan có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để phát triển, vì vậy, một người bị nhiễm bệnh có thể có kiểm tra âm tính khi mới nhiễm trùng

Aldosteron: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Aldosteron gây các tác động tại các ống lượn xa, tại đó nó gây tăng tái hấp thu natri và clo đồng thời gây tăng bài xuất kali và ion hydrogen

Đo độ nhớt của máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Trong điều kiện bình thưởng, tăng độ nhớt của máu không gây giảm đáng kể dòng chảy của máu ở ngoại vi nhờ cơ chế dãn mạch bù trừ

Ý nghĩa xét nghiệm vi sinh, vi rus, vi khuẩn

Ở người, sán lá gan lớn ký sinh ở hệ thống tĩnh mạch cửa, con cái đi ngược dòng máu, chảy tới những huyết quản nhỏ và đẻ ở tĩnh mạch cửa đó

Kháng nguyên ung thư 125 (CA 125): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Thông thường, xét nghiệm CA 125 được sử dụng để kiểm tra mức độ hiệu quả điều trị ung thư buồng trứng hoặc để xem liệu ung thư buồng trứng đã quay trở lại

Giardia: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm kháng nguyên với bệnh

Những xét nghiệm này đặc hiệu cho Giardia lamblia và không kiểm tra các bệnh nhiễm trùng đường ruột khác gây ra các triệu chứng tương tự