- Trang chủ
- Xét nghiệm
- Các chỉ số xét nghiệm và ý nghĩa
- Bạch cầu đơn nhân: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Bạch cầu đơn nhân: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Nhận định chung
Xét nghiệm bạch cầu đơn nhân là xét nghiệm máu để tìm kháng thể chỉ ra bệnh bạch cầu đơn nhân (mono), thường do virus Epstein-Barr (EBV) gây ra. Các kháng thể được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch để chống lại nhiễm trùng.
Các kiểm tra bạch cầu đơn nhân bao gồm:
Xét nghiệm monospot (xét nghiệm heterophil). Xét nghiệm sàng lọc nhanh này phát hiện một loại kháng thể (kháng thể dị thể) hình thành trong một số bệnh nhiễm trùng. Một mẫu máu được đặt trên một phiến kính hiển vi và trộn với các chất khác. Nếu có kháng thể dị thể, máu sẽ đóng cục (ngưng kết). Kết quả này thường chỉ ra nhiễm trùng. Xét nghiệm monospot thường có thể phát hiện kháng thể 2 đến 9 tuần sau khi một người bị nhiễm bệnh. Nó thường không được sử dụng để chẩn đoán bệnh bạch cầu đơn nhân bắt đầu sớm hơn 6 tháng.
Xét nghiệm kháng thể EBV. Đối với xét nghiệm này, một mẫu máu được trộn với một chất gắn với kháng thể chống lại EBV. Một loạt các xét nghiệm có thể phát hiện các loại kháng thể khác nhau để giúp xác định xem đã bị nhiễm gần đây hay đôi khi trong quá khứ.
Chỉ định xét nghiệm bạch cầu đơn nhân
Xét nghiệm monospot được thực hiện để giúp chẩn đoán nhiễm bệnh bạch cầu đơn nhân gần đây.
Xét nghiệm kháng thể virus Epstein-Barr (EBV) cũng được thực hiện để giúp chẩn đoán bệnh bạch cầu đơn nhân. Xét nghiệm kháng thể EBV có thể giúp xác định xem đã từng bị nhiễm vi-rút chưa và liệu nhiễm trùng này có phải là gần đây không.
Xét nghiệm kháng thể EBV thường được thực hiện khi có triệu chứng bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng và kết quả xét nghiệm monospot là âm tính. Xét nghiệm kháng thể EBV cũng có thể được thực hiện để kiểm tra kháng thể đối với EBV khi một người mắc bệnh hoặc sử dụng thuốc gây ra vấn đề với hệ thống miễn dịch.
Chuẩn bị xét nghiệm bạch cầu đơn nhân
Không cần chuẩn bị đặc biệt trước khi có kiểm tra này.
Nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ mối quan tâm nào về nhu cầu xét nghiệm, rủi ro của nó, cách thực hiện hoặc kết quả sẽ có ý nghĩa gì.
Thực hiện xét nghiệm bạch cầu đơn nhân
Xét nghiệm monospot được thực hiện trên một mẫu máu nhỏ lấy từ đầu ngón tay hoặc từ tĩnh mạch. Xét nghiệm kháng thể Epstein-Barr được thực hiện trên mẫu máu lấy từ tĩnh mạch.
Xét nghiệm máu từ ngón tay
Đối với một mẫu máu từ ngón tay, chuyên gia y tế lấy mẫu sẽ:
Làm sạch tay bằng xà phòng và nước ấm hoặc tăm bông.
Massage tay mà không chạm vào vị trí đâm thủng.
Đâm thủng da ở bên cạnh ngón tay giữa hoặc ngón đeo nhẫn bằng một dụng cụ nhỏ gọi là lancet.
Lau đi giọt máu đầu tiên.
Đặt một ống nhỏ gọi là ống mao dẫn trên vị trí thủng và thu thập một lượng máu nhỏ.
Đặt một miếng gạc hoặc quả bông lên vị trí thủng khi ống được lấy ra.
Tạo áp lực lên nơi lấy máu và sau đó băng lại.
Xét nghiệm máu từ tĩnh mạch
Chuyên gia y tế lấy mẫu máu sẽ:
Quấn một dải thun quanh cánh tay trên để ngăn dòng máu chảy. Điều này làm cho các tĩnh mạch bên dưới dải lớn hơn nên dễ dàng đưa kim vào tĩnh mạch.
Làm sạch vị trí kim bằng cồn.
Đặt kim vào tĩnh mạch. Có thể cần nhiều hơn một thanh kim.
Gắn một ống vào kim để làm đầy máu.
Tháo băng ra khỏi cánh tay khi thu thập đủ máu.
Đặt một miếng gạc hoặc bông gòn lên vị trí kim khi kim được lấy ra.
Tạo áp lực lên nơi lấy máu và sau đó băng lại.
Cảm thấy khi xét nghiệm bạch cầu đơn nhân
Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch ở cánh tay hoặc từ đầu ngón tay. Có thể không cảm thấy gì cả từ kim hoặc lancet, hoặc có thể cảm thấy đau nhói hoặc véo nhanh. Dải đàn hồi quấn quanh cánh tay trên khi máu được lấy từ tĩnh mạch có thể cảm thấy căng.
Rủi ro của xét nghiệm bạch cầu đơn nhân
Có rất ít khả năng xảy ra vấn đề khi lấy mẫu máu lấy từ đầu ngón tay hoặc tĩnh mạch.
Có thể có một vết bầm nhỏ tại nơi lấy máu. Có thể hạ thấp nguy cơ bầm tím bằng cách giữ áp lực trên nơi lấy máu trong vài phút.
Trong một số ít trường hợp, tĩnh mạch có thể bị sưng sau khi lấy mẫu máu. Vấn đề này được gọi là viêm tĩnh mạch. Nén ấm có thể được sử dụng nhiều lần trong ngày để điều trị.
Ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Xét nghiệm bạch cầu đơn nhân là xét nghiệm máu để tìm kháng thể chỉ ra bệnh bạch cầu đơn nhân (mono), thường do virus Epstein-Barr (EBV) gây ra. Các kháng thể được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch để chống lại nhiễm trùng.
Xét nghiệm monospot
Kết quả của kiểm tra monospot thường sẵn sàng trong vòng 1 giờ.
Bình thường: Mẫu máu không hình thành cục (không phát hiện được kháng thể dị thể).
Bất thường: Các mẫu máu cục (kháng thể dị thể được phát hiện). Nếu mẫu máu vón cục, có thể có bệnh bạch cầu đơn nhân.
Xét nghiệm kháng thể Epstein-Barr
Kết quả xét nghiệm kháng thể để phát hiện virus Epstein-Barr (EBV) có thể được báo cáo là dương tính (có kháng thể) hoặc âm tính (không có kháng thể). Hoặc kết quả kiểm tra có thể được báo cáo trong hiệu giá.
Xét nghiệm kháng thể EBV cũng có thể phát hiện loại kháng thể (immunoglobulin) có trong máu. Loại kháng thể cho thấy nhiễm trùng gần đây hay cũ. Kháng thể IgM chỉ được tìm thấy trong giai đoạn hoạt động của bệnh bạch cầu đơn nhân. Kháng thể IgG có thể được tìm thấy sau đó, khi bắt đầu khỏe hơn.
Kết quả xét nghiệm kháng thể EBV thường sẵn sàng trong vòng 3 ngày.
Bình thường: Hiệu giá nhỏ hơn 1 đến 10 (1:10). Tiêu chuẩn dưới 1:10 có nghĩa là chưa bao giờ tiếp xúc với EBV. Không có IgM chống lại EBV. Nếu IgG có mặt, điều đó có nghĩa là đã tiếp xúc với EBV trong quá khứ.
Bất thường: Hiệu giá lớn hơn 1 đến 10 (1:10) nhưng nhỏ hơn 1: 320 thường có nghĩa là đã bị nhiễm EBV tại một thời điểm trong quá khứ. Hiệu giá 1: 320 hoặc cao hơn có nghĩa là bị nhiễm EBV hoạt động (bạch cầu đơn nhân). IgM chống lại EBV có mặt.
Yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm bạch cầu đơn nhân
Những lý do có thể không thể làm xét nghiệm hoặc tại sao kết quả có thể không hữu ích bao gồm:
Xét nghiệm kháng thể EBV trong vài tuần đầu tiên bị nhiễm EBV. Điều này có thể dẫn đến một kết quả âm tính giả. Nếu xét nghiệm đầu tiên không chỉ ra bệnh bạch cầu đơn nhân nhưng vẫn có triệu chứng, xét nghiệm có thể được lặp lại.
Nhiễm trùng hoặc bệnh khác, chẳng hạn như cytomegalovirus (CMV), bệnh bạch cầu hoặc ung thư hạch, rubella, viêm gan hoặc lupus. Mặc dù các triệu chứng của các bệnh nhiễm trùng và bệnh này tương tự như bệnh bạch cầu đơn nhân, xét nghiệm monospot thường sẽ âm tính.
Có hệ thống miễn dịch suy yếu.
Điều cần biết thêm
Vì nhiều người tiếp xúc với virus Epstein-Barr (EBV) trong thời thơ ấu, hầu hết người trưởng thành đều có kháng thể EBV thuộc loại gọi là IgG. Sự hiện diện của loại kháng thể IgG không nhất thiết có nghĩa là đã bị nhiễm EBV gần đây.
Mặc dù một số người nghĩ rằng virus Epstein-Barr (EBV) có thể liên quan đến viêm cơ / hội chứng mệt mỏi mãn tính (ME / CFS), các chuyên gia đã không tìm thấy bằng chứng nào cho điều này. Xét nghiệm monospot và xét nghiệm kháng thể EBV không được sử dụng để chẩn đoán hoặc theo dõi CFS.
Trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới 2 tuổi, có nhiều khả năng hơn người lớn có xét nghiệm monospot âm tính, ngay cả khi chúng có bệnh bạch cầu đơn nhân. Điều này được gọi là kết quả âm tính giả.
Bài viết cùng chuyên mục
Kháng nguyên carcinoembryonic (CEA): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm ung thư
Xét nghiệm CEA được sử dụng để theo dõi một người trước và trong khi điều trị, cùng với các xét nghiệm khác, xét nghiệm này có thể được sử dụng để xem điều trị có hiệu quả
Xét nghiệm gen ung thư vú (BRCA): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Nguy cơ ung thư vú và buồng trứng của phụ nữ cao hơn nếu có thay đổi gen BRCA1 hoặc BRCA2, đàn ông có những thay đổi gen này có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn
Aldosterone nước tiểu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Tìm nguyên nhân gây ra huyết áp cao hoặc nồng độ kali thấp, điều này được thực hiện khi nghi ngờ tuyến thượng thận hoạt động quá mức hoặc tăng trưởng tuyến thượng thận bất thường
Axit lactic Dehydrogenase (LDH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Nồng độ Axit lactic Dehydrogenase giúp chẩn đoán bệnh phổi, ung thư hạch, thiếu máu và bệnh gan, nó cũng giúp xác định hóa trị hoạt động như thế nào
Xét nghiệm Rubella: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Rubella thường không gây ra vấn đề lâu dài, nhưng một người phụ nữ bị nhiễm virut rubella khi mang thai, có thể truyền bệnh cho em bé
Calcitonin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Một số bệnh nhân bị ung thư giáp thể tủy song nồng độ calcitonin lúc đói trong giới hạn bình thường, cần cân nhắc tiến hành làm test kích thích
Giardia: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm kháng nguyên với bệnh
Những xét nghiệm này đặc hiệu cho Giardia lamblia và không kiểm tra các bệnh nhiễm trùng đường ruột khác gây ra các triệu chứng tương tự
Xét nghiệm di truyền: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Thừa hưởng một nửa thông tin di truyền từ mẹ và nửa còn lại từ cha, gen xác định nhóm máu, màu tóc và màu mắt, cũng như nguy cơ mắc một số bệnh
Kháng nguyên ung thư 125 (CA 125): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Thông thường, xét nghiệm CA 125 được sử dụng để kiểm tra mức độ hiệu quả điều trị ung thư buồng trứng hoặc để xem liệu ung thư buồng trứng đã quay trở lại
Enzyme (men) tim: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Các nghiên cứu về enzyme tim phải luôn được so sánh với các triệu chứng, kết quả khám thực thể và kết quả đo điện tâm đồ
Phốt phát trong nước tiểu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Thận giúp kiểm soát lượng phốt phát trong cơ thể, phốt phát bổ sung được lọc qua thận, và đi ra khỏi cơ thể qua nước tiểu
Clorua (Cl): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Hầu hết clorua trong cơ thể đến từ muối ăn natri clorua, clorua được hấp thụ bởi ruột khi tiêu hóa thức ăn, clorua dư rời khỏi cơ thể trong nước tiểu
Điện di protein huyết thanh (SPEP): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Điện di protein huyết thanh, thường được thực hiện, để giúp chẩn đoán, và theo dõi nhiều tình trạng khác nhau
Catecholamine nước tiểu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Catecholamine làm giảm lượng máu đi đến da và ruột, làm tăng máu đi đến các cơ quan chính, chẳng hạn như não, tim và thận, điều này giúp cơ thể chuẩn bị cho các phản ứng
Hormon kích thích tạo nang trứng (FSH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Trong giai đoạn tạo hoàng thể, FSH kích thích sự sản xuất progesteron và hormon này cùng với estradiol, tạo thụận lợi cho đáp ứng của buồng trứng với LH
Chụp cộng hưởng từ mạch máu (MRA): ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả
MRA có thể thấy cả lưu lượng máu, và tình trạng của thành mạch máu, thường được sử dụng để xem xét các mạch máu đến não, thận và chân
Bilirubin máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Khi nồng độ bilirubin cao, da và lòng trắng mắt có thể xuất hiện màu vàng, vàng da có thể do bệnh gan, rối loạn máu hoặc tắc nghẽn ống mật, ống cho phép mật đi từ gan đến ruột non
Protein phản ứng C (CRP): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Nồng độ CRP cao là do nhiễm trùng và nhiều bệnh mãn tính, nhưng xét nghiệm CRP không thể chỉ ra vị trí viêm hoặc nguyên nhân gây ra bệnh
Protein phản ứng C nhạy cảm cao (hs-CRP): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Xét nghiệm Protein phản ứng C nhạy cảm cao khác với xét nghiệm CRP tiêu chuẩn, xét nghiệm tiêu chuẩn đo mức protein cao để tìm ra các bệnh khác nhau gây viêm
Gamma globulin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm globulin miễn dịch
Các gama globulin có tất cả các đặc tính cơ bản về khả năng phản ửng đối với các kháng nguyên đặc hiệu do đó chúng cũng có các đặc tính miễn dịch
Kháng thể kháng tuyến giáp (antithyroid): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Những xét nghiệm này không phải là xét nghiệm hormone tuyến giáp, nồng độ hormone tuyến giáp cao hay thấp cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề về tuyến giáp
Prolactin: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Mức độ prolactin, khác nhau trong suốt cả ngày, cao nhất xảy ra trong khi ngủ, và ngay sau khi thức dậy, cũng tăng cao hơn trong thời gian căng thẳng
Xét nghiệm dị ứng: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả
Các xét nghiệm da thường được thực hiện vì chúng nhanh chóng, đáng tin cậy và thường rẻ hơn so với xét nghiệm máu, nhưng một trong hai loại xét nghiệm có thể được sử dụng
Xét nghiệm Herpes: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Bệnh nhiễm trùng herpes không thể được chữa khỏi, sau khi bị nhiễm HSV, virus tồn tại trong cơ thể suốt đời, nó ẩn náu trong một loại tế bào thần kinh nhất định
Thời gian prothrombin (PT) và INR: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Một phương pháp tiêu chuẩn hóa, kết quả thời gian prothrombin, được gọi là hệ thống tỷ lệ chuẩn hóa quốc tế, INR