Nấm mối
Nhưng ngon nhất là những chiếc bánh vừa mới tráng, xông hơi nóng vào mặt, vừa giòn vừa béo vừa ngọt hòa trong vị đắng, chát, chua của các loại rau quả.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Theo một số cư dân miệt Mái Dầm (Phú Hữu, Châu Thành, Hậu Giang), nấm mối chỉ xuất hiện ở đây đúng vào sáng sớm mồng năm tháng năm âm lịch, rồi tàn ngay khi mặt trời vừa rạng . Vì là của hiếm nên mọi nhà phải thức thật sớm để tranh thủ hái những tai nấm mọc đầy các gốc tre còn man mát sương đêm.
Tuy nhiên, nấm mối không phải chỉ xuất hiện vào ngày Tết nửa năm tại Phú Hữu, mà có mặt ở nhiều địa phương khác, sau nhiều ngày “nực giông nực mưa”, trời ầm ào đổ mấy cơn mưa đầu mùa. Tiết trời mát dịu, nước mưa thấm vào đất, tạo nóng ẩm khiến từ các bụi tre, các ổ mối, các vườn dừa, nơi có rễ cây mục nhú lên những tai nấm có màu trắng hồng, bum búp, cao chừng 2cm. Nhỏ hơn nấm rơm một chút, nấm mối mọc từng giề, xinh xinh, “mát mắt”. Vậy là người ta mê mải hái trong niềm vui của một mùa nấm mới.
Nấm hái về được người Phú Hữu dùng làm nhưn thay cho đậu xanh, giá, thịt ba rọi, tôm, để làm một món duy nhất đón Tết Đoan ngọ là bánh xèo. Nấm hái xong, đem về nhà, một người nhẹ tay rửa sạch. Một vài người khác lặt rửa rau sống. “Chuyên gia” đổ bánh, không ngừng tay cho vá bột màu vàng nghệ chan đều lòng chảo, đã tráng sẵn mỡ nước hoặc dầu ăn, phát ra tiếng kêu “xèo xèo” thật vui tai. Bánh đổ xong đem cúng, dọn xuống, cả nhà cùng ngồi bên nhau xúm xít ăn. Nhưng ngon nhất là những chiếc bánh vừa mới tráng, xông hơi nóng vào mặt, vừa giòn vừa béo vừa ngọt hòa trong vị đắng, chát, chua của các loại rau quả: cát lồi, đọt chiết, đọt sộp, đọt xoài, lá lụa, dưa leo... tươi non nõn.
Ở nông thôn Đồng bằng sông Cửu Long, Tết Đoan ngọ là ngày vui lớn thứ nhì trong năm, sau Tết Nguyên đán. Thoát thai từ Trung Quốc, nhưng Đoan ngọ ở đây có ý nghĩa khác, đó là ngày tết giữa năm, hoàn toàn mang bản sắc văn hóa Việt: con cháu đi làm ăn xa đều tụ tập về nhà, cúng kiến tưởng nhớ ông bà cha mẹ. Trong niềm vui sum vầy ấy, người lớn vừa ăn uống vừa kể chuyện mình đã làm được một cách tốt đẹp trong thời gian qua, còn lứa trẻ thầm thì với nhau những buồn vui của tuổi mới lớn. Không khí ngày tết đầm ấm và... ngon ấy cứ diễn ra khi “đáo lệ”.
Ở những nơi khác, nấm mối được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Ăn bắt ngây là nấm mối hầm đuôi heo. Ăn quên thôi khi nấm mối được hầm nước cốt dừa, lá cách. Dù món nào, các thức ăn này cũng tạo cho người thưởng thức cảm giác ngon miệng, khó quên. Múc một ít nước hầm đuôi heo cho vô chén, húp một miếng, “vị ngọt của đất” chan hòa khắp mặt lưỡi, mùi thơm của thịt xông lên mũi. Riêng nước um nóng hổi, bốc hơi, cho mặt lưỡi tê tê vị ngọt bùi, béo đắng, không món nào sánh bằng. Cũng với vị đắng thơm thanh thoát của lá cách, khi xào với nấm sẽ là món ngon. Màu xanh đậm của lá cách lẫn màu ửng hồng của nấm thoảng thơm khiến bụng dạ cồn cào. Gắp nhai sẽ thấy cảm giác giòn, xốp, mịn của các tai nấm cùng vị ngọt hòa vị đắng thơm của lá cách như thấm tận niêm mạc dạ dày. Cắn miếng ớt hiểm xanh, vị cay của nó như nốt nhạc điểm xuyết một cách “điệu đàng”. Ăn như vậy đã ngon, nhưng nấm mối ngon nhất là những tai búp. Cho hột đậu phộng làm nhân rồi lăn nhẹ tai nấm trên dĩa muối ớt, sau đó dùng lá cách gói lại. Nướng vừa chín tới, đây sẽ là một món ngon bảo đảm không nhà hàng nào có được.
Có thưởng thức nấm mối rồi mới biết đây là loài nấm cho ta vị ngọt “ăn đứt” vị ngọt của nấm rơm, nấm mèo. Ngẫm kỹ mới biết nhờ sự “hoang dã” của nó, còn hai loại nấm kia là sản phẩm công nghiệp sản xuất đại trà! Ăn nấm mối (cũng như hơn 100 loài nấm ăn được khác), người ta còn được tăng cường sức đề kháng của cơ thể, chống sự lão hóa, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư, tim mạch... Quả là một thức ăn tuyệt vời vì vừa “sạch” vừa ngon vừa có dược tính.
Bài viết cùng chuyên mục
Cách làm lẩu hải sản
Đậu nành ngâm nước cho nở mềm, xay nhuyễn. Lấy một nửa lọc lấy nước sữa đậu nành sống trộn với 50 gr bột năng và một ít dầu ăn để nặn thành những con mực.
Mực nang hấp rau cải
Nấu sôi nước + 1 muỗng cà phê muối, cho hoa cải vào chần trên lửa lớn 1 phút, dùng muôi vớt hoa cải ra thố nước + đá đập nhỏ ngâm nguội, xếp vào rổ thưa ráo nước.
Cá saumon sốt cà ri cua
Lá thơm hơ khô trên chảo không, cho thơm. Khoai cắt miếng lớn. Cá filet cắt ô vuông 2 inch xong chiên sơ với hành tỏi và lá bay và cà ri vào cho thơm. Chiên hạt màu, xong cho màu và cua vào chiên chung hỗn hợp.
Chả tôm xứ Thanh
Vỏ ngoài, người ta chọn loại bánh phở dày và dai hơn bánh thường một chút, cắt chiều ngang 2 cm, chiều dài khoảng 7 đến 8 cm, rồi rải nhân lên cuốn lại bằng quân cờ.
Vịt tiềm hạt sen
Vịt làm sạch sau đó tẩy lại bằng rươụ ngâm gừng để vịt ngâm khoảng 15 phút để tẩy mùi hôi của vịt.
Bò nướng
Bò thái ra bò mỏng nhưng to miếng, ướp tỏi, xã, muối, tiêu, dầu mè, dầu hào, dầu xào, nếu làm theo bò thì không để dầu hào, dầu mè, mà để nước mắm.
Gỏi xoài xanh rau thơm
Xoài xanh ta gọt vỏ xong, nên ngâm sơ trong nước thật lạnh (cho xoài dòn hơn) trước khi thái sợi. Thái xoài xong nên cho vào thố, dùng saran wrap bao lại và giữ trong tủ lạnh trong lúc ta sữa soạn các thứ khác.
Lươn nướng mè xốt tương cay
Cho nguyên khay lươn vào lò nướng ở nhiệt độ 180 độ C nướng 15 phút cho lươn chín, sau khi lươn chín cho ra đĩa.
Clafoutis cérises
Bỏ bột vào, lấy cái nỉa quậy hay cái dầm bằng cây, đánh cho bột và trứng, đường đều với nhau, sau đó đổ sửa từ từ vào, cho đến khi hết sửa, sau đó để muối, dầu hay bơ.
Đậu phụ trúc lâm
Tàu hũ non trụng qua nước sôi, để nguội vắt khô, trộn tàu hũ với lòng trắng trứng đem xay nhuyễn, chia làm đôi, lấy một nửa đem ém hình tròn hấp chín đặt vào đĩa tròn.
Cháo lươn
Nếu dùng lươn sống, chọn lươn con nhỏ thịt sẽ chắc, khó nát khi nấu và thường ngọt hơn lươn lớn, chọn lươn cỡ nhỉnh hơn ngón tay.
Lẩu hải sản
Lấy bông cải, mía lau, củ sắn rửa sạch nấu lấy 1 lít nước dùng cho thêm chanh, ớt sa tế, bột ngọt, đường muối.
Chả giò (nem) rau
Măng tây nhặt bỏ phần già, rửa sạch, cắt khúc dài khoảng 5 đến 6 cm, nếu măng to có thể chẻ làm đôi, giá đỗ rửa sạch, nhặt bỏ chân, rễ, cà rốt xắt sợi như làm gõi.
Bò xào sa tế
Ướp thịt bò với xì dầu, tỏi, tiêu, ngũ vị hương, satế, dầu ăn. Phi tỏi, xào tôm khô, cho tương hột vào. Nêm đường. Xào thịt bò chín rồi đổ hỗn hợp tương hột vào.
Gỏi rau câu
Rau câu ngâm với nước gạo, rửa sạch. Đun một nồi nước, thả gừng đập dập vào, cho rau câu vào chần qua, lấy đũa quấy đều, vớt 1 cong rau câu nếm thử, thấy vừa ăn, rồi vớt ra để ráo nước.
Bánh bơ dẻo
Sau đó đem nướng ở nhiệt độ 180 0C. Cho đến khi bánh chín đều (dùng cây xiên để thử bánh), để ít nhất 10 phút trước khi lấy ra và đổ bánh ra khỏi chén.
Mắm kho chay
Bắt chảo nóng, cho 1/2 TSP dầu phi xả + ớt bầm , kế cho cà chua + đậu hũ + nấm xào hơi chín, nêm 1 TSP xì dầu + 2 tsp đường + 1/3 tsp muối + 1/2 tsp bột ngọt + 1 TSp nước lạnh, xào chín. Trút ra dĩa.
Càng cua xốt nấm miền trung
Nạc cua ướp 1 phần 4 muỗng cà phê muối, tiêu, dầu mè, nửa muỗng cà phê đầu hành lá, để ngấm gia vị 15 phút, xào cua với nửa muỗng canh dầu.
Bánh cá chiên
Bắc chảo không dính lên bếp, cho thật nóng, chà 1 lớp dầu ăn vào tay, nặn chả cá hình bánh tròn vừa ăn, bỏ vào chiên cho vàng hai bên với lửa vừa.
Mắm ba khía
Thịt vịt luộc thay vì chấm nước mắm gừng, dân vùng ven biển đem cuốn lá cách chấm thứ nước ba khía sóng sánh chất đạm này, vô cùng hấp dẫn, đặt vào miệng chưa kịp khép môi lưỡi đã co lại.
Cách làm lẩu thịt bò
Đun sôi nước, cho xương lợn vào, khi nước sôi bùng thì trút đổ nước đó đi, cho nước lạnh vào ninh tiếp để lấy nước dùng. Khi ninh không đậy vung để nước thật trong.
Chè bà ba
Nếu không thích hoặc không tìm ra được bột khoai hay bột lộc, thì có thể thế vào bột báng (Tapioca) Bột báng ngâm trước, chè gần chín thì để vào, khi bột trong là bột đã chín.
Chả kho
Nấu sôi dầu cho chả vào chiên vàng, cho nấm, boarô, muối, đường, nước tương, hắc xì dầu vào trộn đều, bớt lửa, kho trên lửa nhỏ đến lúc cạn nước.
Tôm cuốn bánh hỏi
Sau đấy pha muối, bột ngọt, tiêu vào nước dừa xiêm và bỏ tôm vào ngâm khoảng 15 phút cho tôm thấm, Chuối chát gọt vỏ, bào mỏng ngâm nước pha giấm.
Canh chua cá (Thái Lan)
Cho xã, riềng và lá chanh vào nước dùng gà nấu xôi lên, bớt lửa xuống, nấu cho ra gia vi khoảng 15 phút, Cho cá, đường, chili paste và nước mắm vào
