Cá kho
Sau khi ướp cá, bắc nồi cá lên bếp, để vừa lửa, châm thêm vào một lượng nước sôi ngập hơn mặt cá khoảng 2 - 3cm. Khi thấy nước sôi, hạ lửa nhỏ riu riu kho trong khoảng 45 phút, thăm chừng nước.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Cá kho nói chung là món dễ học nhưng khó làm cho ngon nếu không kiên nhẫn; người nấu phải mất thì giờ và đặt cả tinh thần chăm sóc miếng ăn cho gia đình nếu muốn thể hiện qua món cá kho.
Nguyên liệu
Món cá kho VN có thể tạm sắp thành hai loại. Một là cá kho nước: món ăn kho hơi lạt, có nhiều nước để dùng chan vào bún, cơm; thường dùng những loại cá biển như cá ngừ, cá thu, cá sòng, cá nục… Hai là cá kho khô: món ăn rất đậm đà, mặn miệng… Sau khi chế biến gần như cạn hết nước và kho không khô hẳn nhưng cũng không có nhiều nước; thường sử dụng những loại cá nước ngọt như cá lóc, cá basa, cá bống, cá kèo, cá cơm… nhưng một vài loại cá biển thân nhỏ như chuồn, trích, nục… vẫn kho khô được. Trong hai cách kho này, tùy người, tùy vùng… ngoài gia vị thường dùng còn sử dụng vài phụ gia như thơm chín; xơ mít chín; chột nưa (một loại cây quen thuộc vùng Bình Trị Thiên VN, họ môn, giống như cây môn ngọt hay cây bạc hà trong miền Nam nhưng có vị khác); mía lau; thịt heo ba chỉ (ba rọi)… và cả nước trà để khử vị tanh. Xin trình bày căn bản, phần chế biến tùy thích các bạn làm thêm với các loại thực phẩm tìm được ở nước ngoài.
Gia vị
Chuẩn bị muối, tiêu, nước mắm, đường, nước màu hay còn gọi là nước màu dừa (một dạng caramel chế biến từ đường nấu cho thành dạng sệt, vị cháy đắng, có màu nâu đỏ đậm. Bếp VN thường dùng nước màu dừa để kho cá thịt, tạo vị đắng ngọt, pha màu... cho vài món ăn khác) - nước màu dừa thường có bán tại những chợ Việt nam ở hải ngoại; ớt tươi, hành tím khô, dầu ăn hoặc mỡ nước.
Phụ gia
Tùy ý sử dụng như thơm chín cắt miếng nhỏ, cà chua chín cắt miếng bỏ phần hột, xơ mít chín (trái mít chín, sau khi gỡ múi, cắt lấy phần cọng xơ dạng sợi) mía lau róc vỏ, chặt khúc 5cm, chẻ nhỏ, chột nưa đã muối mặn v.v…
Cá kho nước
Các loại cá quen thuộc ở VN để dùng kho nước là các loại cá biển như cá ngừ, cá thu, cá nục, cá chuồn, bạc má… Cá thu, cá ngừ thường ở dạng cắt lát dày khoảng 1,5 - 2cm. Còn như cá nục, cá chuồn… nếu cá dài cỡ chừng 15 - 20cm thì kho nguyên con (sau khi làm sạch và đánh vảy); nếu cá lớn con hơn thì tùy ý cắt khúc ngắn.
Dùng cỡ nồi vừa đủ. Để lúc trở cá không bị dính, hay bể cá, mất đẹp.
Phân lượng gia vị tương đối cho 500gr cá ngừ hoặc các loại đã kể, cho ra vị cá kho hơi lạt: Xếp cá vào nồi, rắc phủ đều lên mặt cá khoảng 50gr đường và đong đường bằng muỗng – nếu đã dùng mấy muỗng đường thì cho thêm chừng đó muỗng nước mắm + ½ muỗng cà phê tiêu + 1 muỗng cà phê muối + 20gr hành tím lột vỏ, đập dập + ½ muỗng súp nước màu dừa + 2 trái ớt chín đỏ, khoảng 15 – 20gr, để nguyên trái - không bẻ gãy ớt + 1 muỗng súp dầu ăn hoặc mỡ nước. Đậy kín cá, để qua 1 giờ hoặc hơn cho cá thật thấm gia vị. Trong khi ướp cá, đường sẽ làm cho cá săn chắc và thấm các loại gia vị khác chứ không phải do mắm muối. Nước màu dừa có tác dụng làm cho màu nước cá kho vàng nâu đẹp mắt, nếu dùng nhiều nước kho sẽ có màu đỏ nâu và đắng. ( Có người dùng nước tương đen ( hắc xì dầu) nhưng màu sẽ không ra đỏ, mà đen hơn nước màu.
Những phụ gia có thể dùng cho thêm vào món cá kho nước - nhất là dùng cá ngừ: Thịt ba chỉ heo cắt miếng nhỏ cỡ ½ ngón tay út 100gr thịt / 500g cá; 50gr thơm chín cắt miếng nhỏ hoặc 50gr cà chua chín, bỏ hột, cắt miếng nhỏ; cho vào đáy nồi khoảng 100gr mía lau róc vỏ, chặt khúc ngắn 5cm. chẻ mỏng… Những loại phụ gia này tùy thích sử dụng tất cả hoặc một hai thứ, món cá kho sẽ có nhiều hương vị hơn.
Nước trà
Cho thêm ít nước trà (người Bắc gọi là nước chè) vào món cá kho nước là thói quen khẩu vị của một số người Trung, người Bắc VN. Dùng nước chè lá tươi đã nấu pha hoặc chè Bắc Thái Nguyên pha không đậm lắm, cho vào khoảng 50cc / 500gr cá, vị cá kho sẽ trở nhẹ nhàng, làm tăng mùi thơm nước kho và không nghe mùi tanh cá. Nếu ở nước ngoài muốn kho thử mà không có nước trà xanh chẳng hạn, bạn có thể dùng trà Lipton đen loại túi lọc, không nên sử dùng loại trà ngọt có vị cam chanh hay gừng.
(Cũng có người dùng coca thế nước trà, nhưng cá kho có vị ngọt hơn là dùng nước trà).
Kho cá
Sau khi ướp cá, bắc nồi cá lên bếp, để vừa lửa, châm thêm vào một lượng nước sôi ngập hơn mặt cá khoảng 2 - 3cm. Khi thấy nước sôi, hạ lửa nhỏ riu riu kho trong khoảng 45 phút, thăm chừng nước, nếu thấy nước cạn phải châm thêm nước sôi để giữ nước kho luôn cao hơn mặt cá, thăm chừng nạc cá vừa săn chắc, nước vẫn cao hơn mặt cá chừng 1 - 2cm là vừa.
Về việc nêm nước cá kho
Món cá kho nước hay dùng ăn bún tươi cho nên thường kho lạt nhưng tùy khẩu vị, sau khi kho xong cứ nêm thêm chút muối, đường… theo ý riêng. Lưu ý khi dùng nước mắm để nêm vì có nhiều loại nước mắm nếu dùng nhiều sẽ tạo thêm vị chua chứ không phải mặn. Hoặc tùy ý giã nhỏ ít tỏi ớt trong một cái chén, cho vào ít nước cá kho rồi làm loãng ra với ít nước sôi sau đó mới nêm lại với chút muối, đường, nước mắm… và dùng loại nước cá pha lạt này để chan kèm bún tươi, rau sống cắt nhỏ, dưa leo băm.
Nếu muốn kho lâu hơn cứ tiếp tục để nồi cá trên bếp với lửa thật nhỏ cho đến khi nước kho cạn sấp mặt cá bạn sẽ có vị cá kho đậm đà hơn nhưng cách kho này vì đã dùng nước cho nên nạc cá sẽ có vị khác cách kho khô.
Bài viết cùng chuyên mục
Chế độ ăn uống tốt nhất cho làn da
Cắt giảm chất béo bão hòa là rất tốt cho tim và vòng eo. Một chế độ ăn ít chất béo động vật - bắt nguồn sản xuất các gốc tự do có thể sớm tăng tuổi da.
Xôi gà
Nếp: vo sạch, ngâm vài giờ, vớt ra để ráo trộn 1 muỗng cafe muối. Gà: làm sạch, ướp gia vị gồm: muối+ tiêu+ bột ngọt + 1 muỗng soup xì dầu+ tỏi bằm.
Cá hường chiên sả ớt
Sả ớt bằm cho thật nhuyễn chừng hơn nửa chén. Trộn thêm vào chút muối và ít bột ngọt. Lấy sả ớt xát đều lên mình cá. Chỗ thịt bị khứa ta nhét sả ớt vào thật nhiều.
Lưỡi vịt rang muối
Cho hồi, đinh hương, thảo quả, quế vào chảo rang thơm. Cho vào một túi vải sạch, cột lại. Thả vào nồi nước, nấu khoảng 10 phút, nêm nước mắm, muối, đường, hắc xì dầu.
Mực hoa cúc
Lấy nước hấp trong đĩa mực, cho vào choả nhỏ đun sôi. Cho dầu hào, bột năng pha loãng vào, đun cho phần nước xốt này sánh lại.
Cocktail
Cách làm: Trộn và xóc đều với đá vụn, gạn sang ly cocktail lọai 3 oz (90cc) Gọt lượn vỏ cam cho cuốn lại và thêm 1quả sơri trang trí.
Mực nhồi trứng muối
Tùy mực to nhỏ, dùng lượng trứng vịt muối vừa đủ, đập trứng, bỏ lòng trắng, lấy lòng đỏ để nguyên, dùng rượu trắng rửa lòng đỏ cho sạch lòng trắng, để ráo.
Gỏi cá cơm
Món gỏi cá cơm không thể thiếu đĩa rau sống: rau xà lách, cải tầu ô, cải canh xanh mướt, dăm trái cà chua chín đỏ và đôi ba trái chuối chát được xắt lát mỏng trộn đều.
Cách nấu sườn xào chua ngọt
Bắc chảo, phi thơm 2 hoặc 3 muỗng súp dầu chiên với 2 tép tỏi băm, đừng để tỏi cháy, cho sườn vào xào cho vàng, sau đó cho phần cà chua vào với ít nước sôi.
Gỏi tôm
Tôm rửa nước muối pha loãng, để ráo, hấp chín, lột vỏ bỏ đầu và chỉ đen trên lưng. Cà rốt, củ cải rửa để ráo, gọt vỏ; rửa dưa leo, không gọt vỏ, cắt dôi múc bỏ ruột.
Nem bò
Trộn thịt với (đường + bột ngọt + muối diêm + tiêu + thính + bì + màu đỏ) nhồi cho thật đều. Vo tròn từng viên (lớn nhỏ tuỳ ý).
Pizza nhân thịt gà
Làm bột bánh: Khuấy bột nổi với đường và 4 thìa nước nóng, để bột nở 15 phút, nhồi bột mì với muối, dầu, bột nổi và nước, ủ 30 phút.
Cách làm bún riêu cua
Cua làm sạch, bóc vỏ yếm, gỡ mai, nạo lấy gạch trong mai để riêng. Giã thật nát hoặc xay thật nhuyễn cua, bỏ mai, Nếu lấy mai nước sẽ đen.
Cá chẽm cuộn tôm
1m muối, 1m tiêu, 1m bột ngọt, trôn đều rắc lên cá, sau đó lấy từng miếng cá cuốn tôm lại, lăn qua bột năng, nhúng vào bột chiên tôm rồi cho vào chảo dầu chiên vàng
Moule meunier
Lấy 1 cái nồi, phải lớn gấp 2 hay ba phần ốc, đổ ốc vào, tỏi băm nhuyển, rau cần đập cho dập, cắt từng khúc dài nhỏ ra và 1 muỗng cà phê bơ.
Bò cuốn hoa cau
Thịt bò cắt miếng cuốn mỡ, gan, hành lá, ớt xanh rồi ướp gia vị gồm bột ngọt, tiêu, màu điều, nước tương, muối.
Lươn nướng mè xốt tương cay
Cho nguyên khay lươn vào lò nướng ở nhiệt độ 180 độ C nướng 15 phút cho lươn chín, sau khi lươn chín cho ra đĩa.
Thịt bò xào bạc hà
Thịt bò thái dầy vừa (để xào) rồi dùng cái chầy đinh dầm thịt bò cho mềm. Kế đó ướp thịt bò với gia vị trên để thấm khoảng 30 phút.
Thạch pho mát
Ngâm rau câu với nước cho nở. Đặt lên bếp, đun lửa nhỏ cho đến khi rau câu trong vắt. Cho đường, nấu tan rồi tiếp tục cho sữa vào.
Canh măng nấu chân giò
Canh măng nấu chân giò là một món ăn truyền thống của Việt Nam, mang hương vị thanh ngọt của măng tươi, vị béo ngậy của chân giò và chút cay nồng của gia vị. Món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn rất bổ dưỡng, thích hợp cho cả gia đình.
Thịt heo kho tộ
Cho thị heo + hành + 1 tsp nước màu + tiêu + nước sốt + 1/2 cup nước lạnh vô 1 cái tộ, nấu sôi rồi vặn lửa nhỏ lại, nâu cho đến khi nước thịt nổi bọt khoảng 2 phút là được.
Tôm bộc xôi chiên
Tôm bóc vỏ chừa đuôi chẻ lưng chà chút muối rửa sạch, để ráo ướp tôm: 1/2 muỗng cà phê tiêu, 1/2 muỗng cà phê muối, 1/2 muỗng cà phê bột ngọt, 1 muỗng súp tỏi bằm, 1 muỗng gừng bằm. Để tôm thấm 15 phút.
Canh bắp cải nhồi thịt
Lá bắp cải rửa sạch, chẻ bỏ sóng ở giữa, đem trần sơ trong nước sôi cho mềm, vớt ra để thật ráo. Hành lá lấy cọng xanh trần sơ trong nước nóng.
Cách làm nghêu nướng mỡ hành
Quạt hồng lò than, đặt vỉ nướng lên lò, xếp nghêu lên nướng, vỏ nghêu mở ra là được, Khi ăn múc một chút mỡ hành và nước mắm rưới lên nghêu nóng với bánh mì.
Thịt phay cua giấm
Rau sống gồm xà lách, rau thơm các loại, lặt rửa kỷ, ngâm qua thuốc tím pha loãng 5% trong khoảng 5 phút, vớt ra vẩy ráo. Chuối chát, khế xanh cắt lát mỏng.