Phác đồ điều trị viêm phổi ở trẻ em trên 5 tuổi và người lớn

2024-07-03 11:15 AM

Viêm phổi ở trẻ em trên 5 tuổi và người lớn thực sự có thể do vi-rút, phế cầu khuẩn và Mycoplasma pneumoniae gây ra.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Viêm phổi ở trẻ em trên 5 tuổi và người lớn thực sự có thể do vi-rút, phế cầu khuẩn và Mycoplasma pneumoniae gây ra.

Đặc điểm lâm sàng

Ho có thể hoặc không có đờm mủ.

Sốt thường xuất hiện.

Đau ngực.

Thở nhanh.

Nghe phổi: Giảm âm thở, đờm đục, tiếng ran cục bộ, đôi khi có tiếng khò khè phế quản.

Khởi phát đột ngột với sốt cao: Cao hơn 39°C, đau ngực và herpes miệng gợi ý nhiễm trùng phế cầu khuẩn.

Các triệu chứng gây nhầm lẫn: Đặc biệt ở trẻ em, các triệu chứng như đau bụng và hội chứng màng não có thể gây nhầm lẫn.

Các dấu hiệu của bệnh nghiêm trọng

Tím tái môi, niêm mạc miệng và móng tay đổi màu xanh.

Lỗ mũi mở rộng khi thở.

Co rút liên sườn hoặc dưới đòn: Sự co rút các khoảng giữa các xương sườn hoặc bên dưới xương đòn trong khi thở.

Nhịp thở nhanh hơn 30 nhịp mỗi phút.

Nhịp tim cao hơn 125 nhịp mỗi phút.

Mức độ ý thức thay đổi: Buồn ngủ hoặc lú lẫn.

Bệnh nhân có nguy cơ

Người cao tuổi: Dễ mắc bệnh hơn.

Các tình trạng mãn tính: Suy tim, bệnh hồng cầu hình liềm, viêm phế quản mãn tính nặng.

Suy giảm miễn dịch: Suy dinh dưỡng nặng, nhiễm HIV với CD4 < 200.

Điều trị ban đầu

Ceftriaxone

Trẻ em: 50 mg/kg một lần mỗi ngày (tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch chậm trong 3 phút).

Người lớn: 1 g một lần mỗi ngày.

Dùng đường tiêm trong ít nhất 3 ngày. Nếu tình trạng lâm sàng cải thiện và có thể dung nạp được thuốc uống, hãy chuyển sang dùng amoxicillin:

Trẻ em: 30 mg/kg 3 lần mỗi ngày (tối đa 3 g mỗi ngày)  .

Người lớn: 1g 3 lần mỗi ngày.

Điều trị ban đầu thay thế

Ampicillin (tiêm bắp chậm trong 3 phút hoặc tiêm tĩnh mạch):

Trẻ em: 50 mg/kg mỗi 6 giờ.

Người lớn: 1 g mỗi 6 đến 8 giờ.

Tốt nhất nên chia liều thành 4 lần. Nếu không thể, hãy chia liều hàng ngày thành ít nhất 3 lần.

Sau 3 ngày, nếu tình trạng lâm sàng cải thiện, hãy chuyển sang dùng amoxicillin uống như trên để hoàn thành 7 đến 10 ngày điều trị.

Nếu tình trạng xấu đi hoặc không cải thiện sau 48 giờ. Tiếp tục dùng ceftriaxone như trên và thêm cloxacillin (truyền tĩnh mạch):

Trẻ em: 25 đến 50 mg/kg sau mỗi 6 giờ

Người lớn: 2 g sau mỗi 6 giờ

Sau khi cải thiện lâm sàng và không sốt trong 3 ngày, chuyển sang dùng amoxicillin/acid clavulanic (co-amoxiclav):

Trẻ em < 40 kg: 50 mg/kg 2 lần/ngày.

Trẻ em ≥ 40 kg và người lớn:

Tỷ lệ 8:1: 3000 mg/ngày (2 viên 500/62,5 mg 3 lần/ngày).

Tỷ lệ 7:1: 2625 mg/ngày (1 viên 875/125 mg 3 lần/ngày).

Nếu không cải thiện sau 48 giờ dùng Ceftriaxone + Cloxacillin.

Cân nhắc đến bệnh lao và tham khảo hướng dẫn chẩn đoán phù hợp.

Nếu không có khả năng mắc bệnh lao, hãy tiếp tục dùng ceftriaxone + cloxacillin và thêm azithromycin để điều trị viêm phổi không điển hình.

Liệu pháp bổ trợ

Sốt: Dùng paracetamol (uống).

Làm sạch đường thở: Rửa mũi bằng natri clorua 0,9% nếu cần.

Liệu pháp oxy: Cung cấp oxy để duy trì SpO2 ≥ 90% hoặc tối thiểu 1 lít/phút nếu không có máy đo độ bão hòa oxy trong máu.

Bù nước và dinh dưỡng: Đảm bảo bù nước và dinh dưỡng đầy đủ.

Viêm phổi không có dấu hiệu bệnh nặng

Amoxicillin (uống):

Trẻ em: 30 mg/kg 3 lần/ngày (tối đa 3 g/ngày) trong 5 ngày.

Người lớn: 1 g 3 lần/ngày trong 5 ngày.

Theo dõi

48 đến 72 giờ: Đánh giá lại bệnh nhân hoặc sớm hơn nếu tình trạng xấu đi.

Nếu cải thiện: Tiếp tục dùng cùng loại kháng sinh để hoàn thành quá trình điều trị.

Nếu không cải thiện sau 3 ngày: Thêm azithromycin (đối với bệnh viêm phổi không điển hình).

Nếu xấu đi: Nhập viện và điều trị như viêm phổi nặng.

Chú thích

Dung môi cho ceftriaxone tiêm IM có chứa lidocaine và không bao giờ được dùng theo đường IV. Sử dụng nước pha tiêm để tiêm IV.

Tiêu chí cải thiện bao gồm giảm sốt, giảm khó thở, cải thiện SpO2 và cải thiện cảm giác thèm ăn và/hoặc hoạt động.

Bài viết cùng chuyên mục

Phác đồ điều trị viêm phế quản cấp

Viêm phế quản cấp tính thường bắt đầu bằng viêm mũi họng (viêm họng, viêm thanh quản, viêm khí quản). Ban đầu ho khan và sau đó ho có đờm. Sốt nhẹ.

Phác đồ điều trị ho kéo dài

Ho quá nhiều gây mệt nhiều, chưa xác định rõ nguyên nhân, hoặc một số trường hợp đã xác định được nguyên nhân, nhưng không có rối loạn thông khí.

Phác đồ điều trị tâm phế mạn

Bệnh nhân được chỉ định dùng kháng sinh, thuốc kháng sinh có thể dùng penicillin, ampicillin, amoxilin, amoxilin và acid clavulanic.

Phác đồ điều trị bệnh động kinh

Một sự gián đoạn đột ngột của điều trị có thể gây tình trạng động kinh, tỷ lệ giảm liều thay đổi theo thời gian điều trị; thời gian điều trị càng dài, thời gian giảm liều cũng dài.

Phác đồ điều trị giãn phế quản

Những trường hợp giãn phế quản nặng, vi khuẩn kháng thuốc, thường cần dùng kháng sinh dài ngày hơn, hoặc bội nhiễm do Pseudomonas aeruginosa.

Phác đồ điều trị hen mãn tính

Bệnh nhân gặp các triệu chứng như thở khò khè, tức ngực, khó thở và ho. Các triệu chứng này có thể thay đổi về tần suất, mức độ nghiêm trọng và thời gian kéo dài.

Phác đồ điều trị viêm phổi kẽ

Các điều trị khác như điều trị viêm khớp dạng thấp, nên dùng corticoid ngay từ đầu, không dùng liều vượt quá 100 mg ngày.

Phác đồ điều trị viêm tai giữa cấp (AOM)

Điều trị sốt và đau: paracetamol, làm sạch tai bằng dịch là chống chỉ định nếu màng nhĩ bị rách, hoặc không thể quan sát đầy đủ màng nhĩ.

Phác đồ điều trị lao phổi

Bệnh lao phổi do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Lây lan qua việc hít phải các giọt hô hấp bị nhiễm bệnh từ bệnh nhân lao đang hoạt động.

Phác đồ điều trị nấm phổi

Điều trị cơ bản là corticoid đường uống, nhằm làm giảm phản ứng viêm quá mẫn với Aspergillus, hai tuần đầu dùng prednisolon 0,5 mg kg ngày, sau đó giảm dần.

Phác đồ điều trị viêm tai ngoài cấp tính

Ngứa ống tai hoặc đau tai, thường nặng, và trầm trọng hơn bởi chuyển động của loa tai, cảm giác đầy trong tai, có hoặc không có mủ xả.

Phác đồ điều trị bệnh sán máng phổi (Pulmonary Schistosomiasis)

Ngày nay, người ta còn phát hiện thấy nhiều trường hợp mắc schistosomiasis, ở cả những nước không có yếu tố dịch tễ, do tình trạng di cư và khách.

Phác đồ điều trị tắc nghẽn đường hô hấp trên cấp tính

Tắc nghẽn đường hô hấp trên cấp tính có thể do hít phải dị vật, nhiễm vi-rút hoặc vi khuẩn (viêm thanh khí phế quản, viêm nắp thanh quản, viêm khí quản), sốc phản vệ, bỏng hoặc chấn thương.

Phác đồ điều trị viêm xoang cấp

Viêm xoang cấp tính là tình trạng viêm nhiễm của một hoặc nhiều hốc xoang do nhiễm trùng hoặc dị ứng. Hầu hết các bệnh nhiễm trùng xoang cấp tính là do virus và tự khỏi trong vòng 10 ngày.

Phác đồ điều trị cơn hen phế quản cấp

Các cơn hen có thể khá nguy kịch và điều cần thiết là phải nhận ra các dấu hiệu ngay lập tức.

Phác đồ điều trị tăng áp động mạch phổi

Thuốc chẹn kênh calci, thường chỉ định cho tăng áp động mạch phổi nguyên phát, các thuốc thường dùng là nifedipin 20mg 8 giờ 1 lần.

Phác đồ xử trí viêm phổi không đáp ứng điều trị

Chỉ nên thay đổi kháng sinh sau 72 giờ điều trị, ngoại trừ những trường hợp bệnh nhân nặng, tình trạng lâm sàng không ổn định, tiến triển X quang nhanh.

Phác đồ điều trị viêm họng cấp tính

Benzathine benzylpenicillin là thuốc cho Streptococcus A, vì kháng vẫn còn hiếm; nó chỉ là kháng sinh hiệu quả trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh sốt thấp khớp.

Phác đồ điều trị đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Chỉ định kháng sinh khi bệnh nhân có triệu chứng nhiễm trùng rõ, ho khạc đờm nhiều, đờm đục, hoặc có sốt và các triệu chứng nhiễm trùng khác kèm theo.

Phác đồ điều trị viêm tai giữa mãn tính mủ (CSOM)

Làm sạch dịch tiết ống tai bằng lau khô nhẹ nhàng, sau đó sử dụng ciprofloxacin 2 giọt, mỗi ngày hai lần, cho đến khi không còn dịch tiết.

Phác đồ điều trị co giật trong khi mang thai

Chỉ trong trường hợp không có sẵn magiê sulfate, sử dụng tĩnh mạch chậm diazepam 10 mg tiếp theo là 40 mg trong 500 ml glucose.

Phác đồ điều trị viêm họng cấp

Viêm cấp amidan và hầu họng. Phần lớn các trường hợp có nguồn gốc từ virus và không cần điều trị bằng kháng sinh. Liên cầu nhóm A (GAS) là nguyên nhân chính do vi khuẩn gây ra và chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em từ 3 đến 14 tuổi.

Phác đồ điều trị thiếu máu huyết tán

Trong một số trường hợp, đặc biệt là ở trẻ em bị sốt rét nặng, thiếu máu có thể gây ra suy tim, có thể được bù bằng cách truyền máu.

Phác đồ điều trị cảm lạnh thông thường

Viêm mũi (viêm niêm mạc mũi) và viêm mũi họng (viêm niêm mạc mũi và họng) nói chung là lành tính, tự giới hạn và thường có nguồn gốc từ virus.

Phác đồ điều trị cơn động kinh co giật

Hầu hết các cơn động kinh tự hạn chế một cách nhanh chóng, sử dụng ngay thuốc chống co giật là không đúng phương pháp.