Phòng bệnh ung thư cấp hai: phát hiện sớm ung thư

Hiệu quả phòng bệnh chỉ đạt được ở một số ít các bệnh ác tính không tương xứng với hiểu biết ngày nay về nguyên nhân gây bệnh ung thư. Ngoài việc phòng bệnh cấp một và có thể là hoá chất phòng bệnh thì tác động hiệu quả nhất của người thày thuốc là chẩn đoán sớm. Sử dụng sàng lọc để phát hiện sớm bệnh ung thư ở những người không có triệu chứng. Phát hiện bệnh ung thư có thể qua quan sát (như da, miệng, bộ phận sinh dục ngoài, cổ tử cung), qua sờ nắn (như vú, miệng, tuyến giáp, trực tràng và hậu môn, tuyến tiền liệt, tinh hoàn, buồng trứng, và tử cung), và qua các xét nghiệm (như phiến đồ âm đạo, tìm máu ẩn trong phân, nội soi đại tràng sigma, chụp tuyến vú). Hiệu quả của việc sàng lọc đòi hỏi không những xét nghiệm phát hiện sớm các bệnh ung thư mà còn điều trị ở giai đoạn sớm của bệnh phải có hiệu quả kinh tế. Mặc dù việc chọn thời điểm để làm các xét nghiệm này còn đang tranh cãi nhưng chỉ riêng việc sàng lọc ung thư vú và ung thư cổ tử cung cũng được dự tính là làm giảm 3% số ca tử vong do bệnh ung thư. Đối với hầu hết các bệnh ung thư, giai đoạn lúc phát hiện bệnh có liên quan đến khả năng chữa bệnh, tỉ lệ chữa khỏi bệnh cao nhất khi khối u còn nhỏ và không có dấu hiệu di căn. Tuy nhiên, đối vối vài khối u (như ung thư phổi hoặc ung thư buồng trứng) di căn xa xảy ra thậm chí khi u nguyên phát còn ở phụ nữ trên 18 tuổi có hoạt động tình dục. Xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân hàng năm và sàng lọc đều đặn bằng nội soi đại tràng sigma đối với những người trên 50 tuổi làm giảm tỉ lệ tử vong của bệnh ung thư đại - trực tràng. Ngoài ra, việc lấy bỏ các polyp được phát hiện qua nội soi đại tràng làm giảm nguy cơ phát triển các bệnh ung thư đại - trực tràng. Không may là việc sàng lọc ung thư buồng trứng bằng các chất chỉ điểm trong huyết thanh (như CA125), siêu âm qua đường âm đạo hay khám vùng chậu hông không làm giảm tỉ lệ tử vong của bệnh này. Một thử nghiệm đa trung tâm đang được tiến, hành để đánh giá xem liệu một chương trình sàng lọc bằng nhiều phương pháp có hiệu quả hơn là tiến hành riêng rẽ từng phương pháp hay không. Sàng lọc ung thư tiền liệt tuyến được bàn tới ở phần các chất chỉ điểm khối u.