Giao hợp đau

Những câu hỏi liên quan đến hoạt động tình dục cần được đặt ra và coi là một phần nằm trong tiền sử sinh sản. Có hai câu hỏi có ích là: "Bạn có năng động trong tình dục không?" và "Bạn có khó khăn gì về tình dục trong thời gian này không?". Người thầy thuốc có thể cung cấp tư vấn những kiến thức cơ bản về tình dục và có thể tạo thời gian thích hợp để bàn luận những vấn đề liên quan đến tình dục, những mối quan hệ về con người, sự tránh thai và những nỗi lo sợ có thai. Giao hợp đau có thể do viêm âm hộ hay âm đạo gây ra co thít âm đạo, màng trinh không giãn hoàn toàn, âm đạo không được bôi trơn đầy đủ, teo âm đạo, lạc nội mạc tử cung hay các khối u hoặc những trường hợp bệnh lý khác. Trong khi khám tiểu khung, có thể để người bệnh nửa nằm nửa ngồi và tay cầm một chiếc gương và bảo người bệnh chỉ vào chỗ đau và mô tả kiểu đau.

Nguyên nhân

Viêm âm hộ, âm đạo

Viêm âm hộ - âm đạo là một viêm hay một nhiễm khuẩn ở âm hộ và âm đạo. Những vùng có vẻ cương căng ở tiền đình trông có vẻ không viêm mà khi soi cổ tử cung lại có những tổn thương như mụn cóc (condyloma). Chi tiết về viêm âm đạo xin xem bài viêm âm đạo.

Co thít âm đạo

Co thít âm đạo là tình trạng co thít các cơ ở quanh lỗ vào của âm đạo do chủ ý hoặc không do chủ ý. Nguyên nhân có thể do lo sợ, đau đớn, sang chấn khi giao hợp và đã từng bị những thái độ xúc phạm về giới từ thuở ấu thơ.

Vết tích của màng trinh

Màng trinh thường được giãn đủ trong lần giao hợp đầu tiên nên không bị đau. Ở một vài phụ nữ, đau trong lần giao hợp đầu tiên có thể do co thít âm đạo. Ở những phụ nữ khác, cái viền dày hay một phần riềm của âm đạo sau nhiều lần giao hợp có thể gây đau.

Âm đạo không được đủ trơn

Âm đạo không đủ trơn có thể là do chuẩn bị khởi động trước giao hợp chưa đủ thời gian hay do tác dụng của estrogen thấp trong thời gian cho con bú hay sau mãn kinh. Một khi mức độ estrogen bình thường (có kinh bình thường hoặc âm đạo ẩm, có nhiều nếp nhăn) thì đau khi giao hợp có thể là do sự khởi động tình dục chưa được đầy đủ trước khi giao hợp. Các nồng độ estrogen thấp có thể xác định được bằng các dấu hiệu đường kính hẹp của lỗ vào âm đạo, niêm mạc âm đạo khô, mỏng, biểu mô đỏ.

Viêm nhiễm, lạc nội mạc từ cung, các khối u hay những trường hợp bệnh lý khác

Đau khi giao hợp sâu thường do viêm cấp tính hay mạn tính ở cổ tử cung, tử cung hay phần phụ, lạc nội mạc tử cung, các khối u phần phụ, dính do viêm tiểu khung hay đã mổ trước kia. Hỏi kỹ tiền sử và khám tiểu khung thường sẽ giúp cho chẩn đoán phân biệt.

Giao hợp đau không rõ nguyên nhân

Đôi khi có trường hợp không tìm thấy nguyên nhân thực thể. Ở những bệnh nhân này có thế có những tranh chấp về tâm lý tình dục hay có một tiền sử lạm dụng tình dục trong tuổi thơ ấu.

Điều trị

Viêm âm hộ âm đạo

Những tổn thương thấy nổi gồ lên khi soi cổ tử cung hoặc sinh thiết cần được điều trị đúng đắn (xem viêm âm đạo). Bạn tình cũng cần được điều trị để khỏi bị tái phát. Thuốc diệt tinh trùng có thể là yếu tố gây kích thích. Có thể thảo luận với đôi bạn về những kỹ thuật giải quyết cho tình trạng cương cử, nhưng không giao hợp cho đến khi viêm nhiễm bớt đi.

Co thít âm đạo

Tư vấn về tình dục và giáo dục về giải phẫu và chức năng bộ phận sinh dục cho thích hợp. Có thể hướng dẫn bệnh nhân tự nong lấy bằng cách dùng ngón tay hay các ống nghiệm có ghi các kích cỡ và được bôi trơn. Trước khi thử giao hợp (bôi trơn đầy đủ), bệnh nhân và sau đó là người chồng hãy đưa thử hai ngón tay vào âm đạo thấy dễ dàng và không đau. Không được đưa thô bạo vào mà bao giờ người phụ nữ cũng phải là người duy nhất kiểm tra độ sâu khi đưa vào trong quá trình nong hay quá trinh giao hợp.

Vết rách của màng trinh

Trong một số hiếm trường hợp cần phải gây mê và nong bằng tay khi màng trinh vẫn còn tồn tại. Nên tránh phẫu thuật.

Bôi trơn âm đạo chưa đay đủ

Nếu nguyên nhân là khởi động tình dục thì tư vấn về tình dục cho người phụ nữ và nếu được, cho cả người chồng là có ích. Có thể dùng các chất bôi trơn trong khi dạo đầu về tình dục. Đối với những phụ nữ có hàm lượng estrogen thấp, việc sử dụng chất bôi trơn trong khi giao hợp đôi khi cũng đã đủ. Nếu không đủ, hãy dùng kem estrogen phức hợp tỉ lệ 1/8 bôi hàng ngày trong 10 ngày sau đó cách một ngày bôi một lần. Dùng dụng cụ bôi hay dùng ngón tay, người phụ nữ có thể bôi kem trực tiếp vào chỗ rắn nhất, thường là viền màng trinh. Kem testosteron 1 - 2% pha trong chất cơ bản tan trong nước cũng có ích.

Nhiễm khuẩn, lạc nội mạc từ cung, các khối u hay những trường hợp bệnh lý khác

Điều trị nội khoa đối với viêm cổ tử cung cấp tính, lạc nội mạc tử cúng hay viêm vòi trứng và tạm thời kiêng giao hợp thường sẽ làm giảm đau đớn. Giao hợp đau do bệnh viêm tiểu khung mạn tính hay bất cứ nguyên nhân bệnh gì gây dính hoặc bất động các cơ quan trong tiểu khung đều khó mà điều trị được nếu không tiến hành phẫu thuật cắt bỏ. Lứa đôi cần được thông báo áp dụng thử những tư thế giao hợp để giới hạn đưa sâu và dùng tay, dùng miệng trong các kỹ thuật tình dục.

Giao hợp đau không rõ nguyên nhân

Đối với những vùng ẩn, có đau mà không có tổn thương rõ ràng thì soi cổ tử cung có thể có ích trong phát hiện những u nhú do virus gây ra. Cần làm sinh thiết, để xác định tổn thương. Dùng một lượng nhỏ thuốc tại chỗ như kem testosteron 1%, kem estrogen hay thạch đông lidocain tại chỗ có thể làm giảm đau. Cần giải quyết những vấn đề tâm lý tình dục hay những vấn đề liên quan đến những kinh nghiệm về sang chấn tình dục.