- Trang chủ
- Chẩn đoán & điều trị
- Chẩn đoán và điều trị bệnh hệ niệu học
- Viêm bàng quang cấp
Viêm bàng quang cấp
Xét nghiệm nước tiểu cho thấy có mủ niệu, vi khuẩn niệu và các mức độ đái máu khác nhau. Mức độ mủ niệu và vi khuẩn niệu không nhất thiết tương quan với mức độ nặng của các triệu chứng.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Những điểm thiết yếu trong chẩn đoán
Các triệu chứng kích thích bài tiết.
Người bệnh thường không sốt.
Cấy nước tiểu dương tính.
Nhận định chung
Viêm bàng quang cấp là một nhiễm trùng hay gặp nhất của bàng quang do vi khuẩn dạng coli (đặc biệt là E.coỉi) và đôi khi do vi khuẩn Gram (+), cầu khuẩn ruột (enterococci). Viêm bàng quang do adenovirus đôi khi gặp ở trẻ em nhưng ít khi gặp ở người lớn. Đường nhiễm trùng điển hình là nhiễm trùng ngược dòng từ niệu đạo.
Các biểu hiện
Triệu chứng và dấu hiệu
Cảm giác khó chịu phía trên mu và các triệu chứng kích thích bài tiết (tiểu tiện nhiều lần, tiểu tiện gấp, khó tiểu tiện). Phụ nữ có thể có đái máu đại thể và các triệu chứng ở phụ nữ thường xuất hiện sau hoạt động tình dục. Khám thực thể có thể phát hiện đau ở vùng, trên xương mu, nhưng thường không rõ ràng. Không có nhiễm độc toàn thân.
Các dấu hiệu cận lâm sàng
Xét nghiệm nước tiểu cho thấy có mủ niệu, vi khuẩn niệu và các mức độ đái máu khác nhau. Mức độ mủ niệu và vi khuẩn niệu không nhất thiết tương quan với mức độ nặng của các triệu chứng. Cấy nước tiểu dương tính đối với vi khuẩn gây bệnh, song số lượng quần thể vi khuẩn 105/ml là cần thiết cho chẩn đoán.
Chẩn đoán hình ảnh
Khi có nghi ngờ viêm thận - bể thận, nhiễm trùng tái phát hoặc có các bất thường giải phẫu thì phải tiếp tục chẩn đoán hình ảnh để theo dõi.
Chẩn đoán phân biệt
Ớ nữ giới, các quá trình nhiễm trùng chẳng hạn như viêm âm hộ - âm đạo và bệnh viêm chậu hông thường có thể phân biệt được khi khám chậu hông và xét nghiệm nước tiểu, ở nam giới, viêm niệu đạo và viêm tiền liệt tuyến có thể phân biệt được nhờ thăm khám thực thể (chất tiết niệu đạo hoặc đau tiền liệt tuyến). Viêm bàng quang ít gặp ở nam giới và nếu có thì nó ngụ ý đến một tiến trình bệnh lý chẳng hạn như sỏi gây nhiễm trùng, viêm tuyến tiền liệt, hoặc ứ nước tiểu mạn tính cần phải nghiên cứu chuyên sâu.
Các nguyên nhân không phải do nhiễm trùng có các triệu chứng giống như viêm bàng quang bao gồm xạ trị vùng chậu hông, hóa trị liệu (cyclophosphamid), carcinoma bàng quang, viêm bàng quang kẽ, các rối loạn chức năng bài tiết, và các rối loạn tâm thể.
Điều trị
Viêm bàng quang không biến chứng ở phụ nữ có thể điều trị bằng liệu pháp kháng khuẩn ngắn hạn, bao gồm liệu pháp liều đơn hoặc 1- 3 ngày điều trị. Trimethoprim - sulfamethoxazol hoặc cephalexin thường có hiệu quả. Bởi viêm bàng quang không biến chứng ít gặp ở nam giới, nên cần làm sáng tỏ bệnh lý nền bằng các nghiên cứu thích hợp. Ngồi ngâm nóng hoặc dùng các thuốc giảm đau tiết niệu (phenazopyridin, 220 mg uống 3 lần/ ngày) có thể làm giảm triệu chứng.
Tiên lượng
Nhiễm trùng có đặc thù là đáp ứng nhanh với điều trị, và khi điều trị thất bại cho thấy có sự kháng lại thuốc đã lựa chọn hoặc có các bất thường giải phẫu mà cần phải nghiên cứu chuyên sâu.
Bài viết cùng chuyên mục
Rối loạn chức năng cương cứng nam giới và rối loạn chức năng tình dục
Mất cương cứng có thể do các nguyên nhân động mạch, tĩnh mạch, thần kinh hoặc tâm sinh, Các bệnh đang mắc có thể làm ảnh hưởng đến một hoặc nhiều cơ chế.
Đau tuyến tiền liệt
Xét nghiệm nước tiểu bình thường sẽ phân biệt được với các quá trình nhiễm trùng cấp tính. Xét nghiệm các chất tiết tuyến tiền liệt được bóp ra sẽ phân biệt được.
Ung thư tuyến tiền liệt
Hầu hết các trường hợp ung thư tuyến tiền liệt được phát hiện ở nam giới đều không có triệu chứng rõ rệt mà chỉ có các cục khu trú hoặc những vùng rắn cứng.
Khám thực thể đánh giá bệnh niệu học
Bởi vì bên phải có gan, nên thận phải thấp hơn so với thận trái. Cực dưới của thận phải có thể sờ thấy được ở những bệnh nhân gầy, nhưng thận trái thường không sờ thấy được.
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn
Bệnh hậu môn có thể có chung một số triệu chứng như viêm tuyến tiền liệt, và khám thực thể sẽ phân biệt được chúng.
Viêm thận bể thận cấp
Công thức máu toàn phần cho thấy có tăng bạch cầu và công thức bạch cầu chuyển trái. Xét nghiệm nước tiểu có mủ niệu, vi khuẩn niệu, và các mức độ đái máu khác nhau. Các trụ bạch cầu có thể có.
Ung thư niệu quản và bể thận
Những khối u bể thận và niệu quản phải được phân biệt với sỏi, cục máu, hoại tử nhú hoặc viêm, hoặc các tổn thương nhiễm trùng.
Vô sinh nam
Nên phân tích tinh dịch sau 72 giờ kiêng không sinh hoạt tình dục. Nên phân tích mẫu tinh dịch trong vòng 1 giờ sau thu thập. Nồng độ tinh trùng bất thường là < 20 triệu/ml.
Xét nghiệm nước tiểu đánh giá bệnh niệu học
Xét nghiệm nước tiểu bằng qụe đo mực nước không có vai trò gì trong việc sàng lọc các bệnh đường tiết niệu ở những người trưởng thành không có triệu chứng ngoại trừ phụ nữ mang thai.
Tiếp cận và đánh giá đái máu
Các triệu chứng kích thích bài tiết, vi khuẩn niệu, và kết quả cấy nước tiểu dương tính ở nữ giới hướng đến nhiễm trùng đường tiết niệu.
Đánh giá về bệnh sử niệu học
Đau niệu quản thường là cấp tính và do tắc nghẽn. Sự căng lên đi cùng với tăng nhu động và co thắt cơ trơn của niệu quản có thể dẫn đến hai kiểu đau khác nhau.
Viêm mào tinh hoàn cấp
Siêu âm bìu có thể hỗ trợ trong chẩn đoán nếu việc thăm khám khó khăn do thủy tinh mạc hoặc có các vấn đề còn tồn đọng liên quan đến chẩn đoán.
Khối u tinh hoàn
Trong khi nguyên nhân của ung thư tinh hoàn còn chưa rõ, cả yếu tố bẩm sinh và mắc phải cũng đi kèm với sự phát triển khối u.
Viêm tuyến tiền liệt cấp do vi khuẩn
Công thức máu đầy đủ cho thấy có tăng bạch cầu và công thức bạch cầu chuyển trái. Phân tích nước tiểu thấy có mủ niệu, vi khuẩn niệu, và các mức độ đái máu khác nhau.
Mất chủ động tiểu tiện
Khai thác bệnh sử và tiền sử là bước quan trọng nhất trong đánh giá mất chủ động tiểu tiện. Nhật ký bài tiết do người bệnh chuẩn bị cũng có thể hỗ trợ cho đánh giá này.
Viêm tuyến tiền liệt không do vi khuẩn
Theo lập luận thì các nguyên nhân gây bệnh là chlamydia, mycoplasma, ureaplasma, và virus, song không có bằng chứng thực sự nào tồn tại.
Khối u ở thận
Những khối u thận thường được phát hiện đầu tiên bằng chụp hệ tiết niệu cản quang qua đường tĩnh mạch. Muốn đánh giá sâu hơn thì cần siêu âm để xác định xem u dạng rắn hay u dạng nang.
Các nhiễm trùng đường sinh dục tiết niệu
Các nhiễm trùng đầu tiên là các nhiễm trùng lần đầu ở phụ nữ trẻ tuổi, Vi khuẩn niệu không giải quyết được xuất hiện khi đường niệu không được vô trùng trong suốt quá trình điều trị.
Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính
Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt có thể có các triệu chứng bài tiết kích thích và tắc nghẽn. Các triệu chứng tắc nghẽn bao gồm giảm áp lực và khẩu kính dòng nước tiểu, dòng nước tiểu ngắt quãng, và lưỡng lự đi tiểu.
Bệnh học ung thư bàng quang
Phân tích nước tiểu sẽ phát hiện huyết niệu ở đa số các trường hợp, đôi khi, có thể kèm theo mủ niệu, vô niệu có thể có ở số lượng nhỏ.
Bệnh sỏi tiết niệu
Chế độ ăn và dịch uống có thể là các yếu tố quan trọng trong sự phát triển của sỏi niệu. Người bị bệnh sỏi niệu tái phát được khuyến khích, duy trì một chế độ ăn hạn chế muối và protein.