Các test miễn dịch tế bào sử dụng trong lâm sàng

Các kỹ thuật xác định tế bào T và B của người

Tế bào B

Những đặc điểm bề mặt tế bào thường thấy trên tế bào B nhưng không thấy trên tế bào T bao gồm: (1) Globulin miễn dịch bề mặt dễ phát hiện; (2) Những kháng nguyên đặc hiệu (CD19, CD20); (3) Thụ thể ở đoạn Fc của globulíh miến dịch đã được ngưng tập hay đã được phức hợp với khảng nguyên; (4) Các kháng nguyên DR.

Các dấu ấn bề mặt này được phảt hiện bằng kháng thể đơn dòng liên hợp với các fluorochrome khác nhau hoặc bằng kính hiển vi hoặc bằng lưu tốc ký tế bào (flow cytometry).

Tế bào T

Dấu ấn tế bào T bao gồm các kháng nguyên bề mặt được phân lập bằng kháng thể đơn dòng đặc hiệu. Kháng huyết thanh đơn dòng đã được dùng cả trong miễn dịch nhuộm huỳnh quang lẫn trong thử nghiệm độc tế bào in vitro để phân lập dưới tập hợp tế bào T. Tế bào T cũng được phát hiện trong các cắt đoạn tổ chức hay trong hỗn hợp kháng thể đánh dấu - enzym mà sẽ phát màu khi u với cơ chất sinh màu. Gần 75% lympho máu ngoại biên người là tế bào T, và trên 20% là tế bào B. Số còn lại là tế bào NK.

Lưu tốc ký tế bào

Lưu tốc ký tế bào là những dụng cụ đo đúng đắn kích thước, tỷ trọng và nhiều màu sắc của kháng thể miễn, dịch huỳnh quang đơn dòng trên lympho bào người. Hàng nghìn tế bào có thể được phân tích một cách riêng biệt sự hiện diện của các thông số ngay tức thì. Phương pháp này cải thiện một bước lớn lao về độ chính xác, tốc độ nhanh và đúng đắn trong phân lập các tế bào T và B ở người trong các xét nghiệm lâm sàng.

Những thủ thuật thử nghiệm miễn dịch qua trung gian tế bào hay chức năng tế bào T

Thử test da

Tính miễn dịch qua trung gian tế bào có thể định lượng bằng cách đánh giá tính phản ứng da sau khi tiêm trong da một loạt các kháng nguyên mà con người thường hay bị mẫn cảm (như streptokinase, streptodornase, dẫn xuất protein tinh khiết, nấm trichophyton, nấm dermatophyton hay nấm candida). Tiêm trong da 0,1ml đậm độ theo yêu cầu của test sẽ thấy một vùng dày cứng và mẩn đỏ tối đa ở giờ thứ 24 và 48. Phản ứng dương tính thay đổi kích thước với các kháng nguyên đặc biệt nhưng thường tối thiểu là 10 mm đường kính. Mất dị ứng, (anergy) hoặc mất phản ứng da với tất cả chất thường dùng này cho thấy, có suy giảm miễn dịch qua trung gian tế bào. Test da quá mẫn chậm phụ thuộc vào phức hợp tương tác của tế bào thực bào và các chất phản ứng miễn dịch khác; Do vậy không có khả năng đáp ứng nên không xác lập một cách đặc hiệu thiểu hụt của một typ tế bào đặc biệt.

Kích thích in vitro các lympho bào máu ngoại biên bung các chất gây phân bào (mitogen) hay kháng nguyên

Lympho bào T được chuyển thành nguyên bào trong lúc ủ thời gian ngắn với các chất gây phân bào như phytohemagglutinịn hay nhắc lại các kháng nguyên in vitro. Hoạt động của tế bào T có thể xác định định lượng bằng cách theo dõi sự tiếp nhận 3H-thymidin được cho vào trong môi trường nụôi cấy. Sự tiếp nhận 3H- thymidin in vitro của lympho bào máu. ngoại biên người chỉ rõ chức năng tế bào T và liên hệ rõ rệt với những biểu hiện khác của miễn dịch qua trung gian tế bào như các test da đo bằng hiện tượng quá mẫn chậm. Test chức năng này có thể phát hiện những bất thường của tế bào T mặc dù số lượng tế bào bình thường hay giảm nhẹ, đặc biệt trong theo dõi ghép tủy xương hay các bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh. Việc kích thích lympho bào của người nhận ghép hay lympho bào của người cho (phản ứng lympho bào hỗn hợp) là một test còn bàn cãi trong việc xác định hoà hợp tổ chức, nhất là trong ghép thận và tủy xương.