Bệnh chấy rận
Nhiễm rận ở mu rất ít thấy, đặc biệt dễ gặp ở những người lông rậm; thậm chí có thể tìm thấy rận ở lông mi và ở da đầu.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Những điểm thiết yếu cho chẩn đoán
Ngứà kèm theo tróc da.
Trứng trên thân tóc; rận trên da hoặc quần áo.
Đôi khi có các vết màu xanh da trời (maculae ceruleae) trên mặt đùi trong hoặc ở bụng dưới trong các trường họp nhiễm rận mu.
Nhận định chung
Chấy rận là bệnh nhiễm động vật ký sinh trên da đầu, thân hoặc vùng mu. Nó thường gặp ở những người sống ở khu dân cư quá đông với các phưong tiện vệ sinh không đầy đủ, tuy nhiên rận mu có thể truyền qua quan hệ tình dục. Chấy rận trên đậu có thể lây do dùng chung mù hoặc lược và có thể lây lan rất nhanh trong nhóm trẻ ở trường học
Có 3 loại khác nhau: (1) rận mu, do Pthirus pubis gây ra (rận mu) (2) rận thân, do Pediculus humanus corporis gây ra (rận thân thể); và (3) chấy trên đầu, do Pediculus humanus capitis gây ra (chấy đầu).
Chấy rận trên đầu và trên thân có diện mạo tương tự nhau và dài 3 - 4mm. Rận trên thân thỉnh thoảng mới tìm thấy trên thân thể vì côn trùng chỉ đi trên da để kiếm ăn và cần phải tìm chúng ở các đường nối của đồ lót. Sốt chiến hào, sốt tái phát và sốt rickettsia lây truyền qua rận trên người ở những nước mà ở đó các bệnh này là đặc hữu.
Lâm sàng
Nhiễm rận trên thân thể có thể gây ngứa mạnh và gãi có thể gây tróc da sâu ở những vùng bị ngứa. Trong một số trường họp, chỉ có biểu hiện ngứa với một số chỗ tróc da. Viêm da mủ có thể là dấu hiệu biểu hiện của bất kỳ dạng nào trong các bệnh nhiễm loại này. Chấy trên đầu có thể tìm thấy trên da đầu hoặc biểu hiện thành các ổ trứng nhỏ giống một cái nụ liễu dạng đuôi sóc ở trên tóc gần da đầu. Dễ thấy nhất là ở trên tai và ở gáy. Rận trên thân thể đẻ trứng dễ nhìn thấy trên lông mịn trên cơ thể. Nhiễm rận ở mu rất ít thấy, đặc biệt dễ gặp ở những người lông rậm; thậm chí có thể tìm thấy rận ở lông mi và ở da đầu.
Chẩn đoán phân biệt
Cần phải phân biệt chấy ở đầu với bệnh viêm da bã nhờn, nhiễm rận trên cơ thể với ghẻ, và nhiêm rận ở mu với ngứa vùng hậu môn sinh dục và eczema.
Điều trị
Đối với tất cả các dạng chấy rận, người ta rất hay dùng lindan (Kwell, Scabene). Bôi một lớp mỏng lên vùng bị nhiễm và các vùng có lông lân cận. Rửa sạch kỹ lưỡng sau 12 tiếng. Những trứng rận còn sót lại có thể lấy đi bằng chải lược bí. Cần phải điều trị cho người có tiếp xúc tình dục.
Kem rửa permethrin 1% là một thuốc bôi tại chỗ diệt chấy rận và trứng trong điều trị chấy trên đầu và trứng. Bôi lên tóc và da đầu rồi để 10 phút trước khi gội kỹ bằng nước sạch, cần xử lý mỗi tuần một lần. Kem permethrin 1% có hiệu quả hon pyrethrin đồng vận, các sản phẩm OTC dùng không pha loãng bôi cho tới khi vùng bị nhiễm ướt hết. Sau 10 phút, rửa sạch vùng bôi thuốc bằng nước ấm và xà phòng rồi để khô. Trứng có thể điều trị như trên. Đối với lông mi bôi petrolatum dày, hai lần một ngày trong 8 ngày, trứng còn lại có thể búng hết sau đó.
Bài viết cùng chuyên mục
Bớt bẩm sinh, bớt loạn sản, bớt xanh
Một lần nữa, ta cần nhấn mạnh mục tiêu của các bác sĩ không chuyên khoa là xác định được các bớt không bình thường chứ không cần thiết phải xác định đây là loại bớt gì.
Viêm da dị ứng tiếp xúc
Giai đoạn cấp tính thương tổn đặc trưng bởi các mụn nước nhỏ li ti, chảy nước và đóng vảy, khi thương tổn xẹp hoặc thương tổn mạn tính sẽ biểu hiện bằng các vảy da, đỏ da và có thể có dày da.
Ngứa: chẩn đoán và điều trị
Có nguyên nhân thông thường nhất của bệnh ngứa liên kết với bệnh toàn thân là tăng ure huyết liên quan đến bệnh tán máu.
Bệnh Bowen và bệnh Paget
Bệnh tiến triển lành tính, nhưng khi những thương tổn này phát triển thành ung thư tế bào gai xâm lấn, thì cắt bỏ hoặc chỉ định phương pháp điều trị khác.
Rối loạn sắc tố da
Trước hết cần xác định thế nào là tăng sắc tố và giảm sắc tố. Mỗi loại có thể là tiên phát hay thứ phát sau một bệnh khác.
Tổ đỉa: chẩn đoán và điều trị
Các mụn nước trong, nhỏ, nằm rải rác ở hai bên của các ngón tay và ở lòng bàn tay, lòng bàn chân. Trông giống như hạt gạo tròn trong bột sắn. Các thương tổn này có thể rất ngứa.
U mềm lây: chẩn đoán và điều trị
Các tổn thương có thể lan rộng do tự nhiễm. Trong hoạt động tình dục, chúng có thể giới hạn ở vùng sinh dục như dương vật, mu, và mặt trong đùi.
Ung thư tế bào đáy
Một số ít tổn thương có thể loét và gây một sự phá hủy lớn, cuối cùng xâm nhập các cấu trúc sống và hiếm khi xâm nhập vào não, gây tử vong.
Chốc: thương tổn ướt có vảy
Ngứa là triệu chứng duy nhất. Thương tổn lâm sàng là các dát, mụn nước, bọng nước, mụn mủ, và vảy tiết màu vàng sáp ong dính. Khi cậy bỏ vảy sẽ để lại vết trợt màu đỏ.
Tàn nhang và nốt ruồi, dày sừng da mỡ
Những thương tổn này thường tăng số lượng tế bào sắc tố, và chúng không bị nhạt màu đi khi không còn tiếp xúc với ánh nắng, chúng được coi như tất cả các thường tổn sắc tố khác.
Viêm tế bào: chẩn đoán và điều trị
Chẩn đoán phân biệt bao gồm viêm da tiếp xúc cấp ở một chi gây đỏ da, mụn nước và phù như trong viêm mô tế bào nhưng ngứa thay thế bằng triệu chứng đau.
Viêm da bong vảy: chứng đỏ da tróc vảy
Các triệu chứng có thể gồm ngứa, mệt, ớn lạnh, sốt và sút cân. Rét run có thể nổi bật. Bong vảy da có thể toàn thân hoặc rộng và đôi khi cả rụng lông tóc và móng.
Chẩn đoán các bệnh lý da
Tiền sử cũng rất quan trọng trong việc đánh giá sự thất bại trong điều trị. Đối với chuyên khoa ngoài da, trong phần tiền sử này cần có chi tiết cụ thể về cách bệnh nhân đã sử dụng các thuốc bôi như thế nào.
Nhọt và nhọt độc
Có nổi bật lên cảm giác đau và nhậy cảm, và với nhọt độc thì dữ dội hơn nhọt thường. Áp xe nang lông hoặc là tròn hoặc là hình nón.
Hồng ban ly tâm mãn tính
Ở trung tâm thương tổn nơi bị cắn thì lành, để lại một viền đỏ, nó cũng có thể nổi lên, tạo mụn nước hoặc hoại tử.
Một số bệnh da có bọng nước
Các bọng nước xuất hiện đầu tiên ở vùng quanh rốn và có thể có các mảng hoặc các nốt đỏ, mụn nước và bọng nước lớn.
Những hình thái bất thường của móng
Điều quan trọng là phải, phân biệt được giữa rối loạn móng do bẩm sinh, hay di truyền với bệnh móng do sang chấn, và môi trường.
Sarcoma Kaposi: chẩn đoán và điều trị
Các tổn thương sarcoma Kaposi ở nhóm bệnh nhân này thường kèm theo thương tổn ở phổi và đường dạ dày ruột cũng như da.
Bệnh Pemphigus: chẩn đoán và điều trị
Các tổn thương thường xuất hiện đầu tiên ở các màng niêm mạc miệng, và những tổn thương này nhanh chóng trở nên bị trợt da.
Loét da do tỳ đè
Nếu vết loét lan rộng rất nhanh có thể là loét của viêm da mủ hoại tử kết hợp với bệnh viêm đường ruột.
Bệnh dày sừng do ánh nắng
Phương pháp điều trị nhanh và có hiệu qủa là dùng nitơ lỏng. Thương tổn bị đông lạnh sau vài giây khi dùng tăm bông nhúng trong nitơ lỏng hoặc bằng phương pháp phun.
Vảy phấn hồng Gibert
Các thương tổn cổ điển của vảy phấn hồng Gibert không có biểu hiện như vậy. Lang ben, phát ban do virus, và dị ứng thuốc có thể giống vảy phấn hồng Gibert.
Ban nấm da: dị ứng hoặc nhạy cảm với nấm
Ngứa là triệu chứng duy nhất. Thương tổn cơ bản là từng nhóm mụn nước, thường khu trú ở mô cái và mô út. Đôi khi thương tổn khu trú ở mu bàn tay thậm chí có thể ở toàn thân.
Bệnh Zona: chẩn đoán và điều trị
Bệnh zona là một bệnh da có bọng nước cấp tính do virus mà virus có hình thái giống như virus thủy đậu. Bệnh thường gặp ở người lớn. Hầu hết bệnh nhân chỉ bị zona một lần.
Herpes simplex: vết loét do lạnh và do sốt
Triệu chứng cơ bản của herpes simplex là đau rát. Đau dây thần kinh có thể có trước hoặc có đồng thời với các triệu chứng khởi phát.
