Bệnh chấy rận
Nhiễm rận ở mu rất ít thấy, đặc biệt dễ gặp ở những người lông rậm; thậm chí có thể tìm thấy rận ở lông mi và ở da đầu.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Những điểm thiết yếu cho chẩn đoán
Ngứà kèm theo tróc da.
Trứng trên thân tóc; rận trên da hoặc quần áo.
Đôi khi có các vết màu xanh da trời (maculae ceruleae) trên mặt đùi trong hoặc ở bụng dưới trong các trường họp nhiễm rận mu.
Nhận định chung
Chấy rận là bệnh nhiễm động vật ký sinh trên da đầu, thân hoặc vùng mu. Nó thường gặp ở những người sống ở khu dân cư quá đông với các phưong tiện vệ sinh không đầy đủ, tuy nhiên rận mu có thể truyền qua quan hệ tình dục. Chấy rận trên đậu có thể lây do dùng chung mù hoặc lược và có thể lây lan rất nhanh trong nhóm trẻ ở trường học
Có 3 loại khác nhau: (1) rận mu, do Pthirus pubis gây ra (rận mu) (2) rận thân, do Pediculus humanus corporis gây ra (rận thân thể); và (3) chấy trên đầu, do Pediculus humanus capitis gây ra (chấy đầu).
Chấy rận trên đầu và trên thân có diện mạo tương tự nhau và dài 3 - 4mm. Rận trên thân thỉnh thoảng mới tìm thấy trên thân thể vì côn trùng chỉ đi trên da để kiếm ăn và cần phải tìm chúng ở các đường nối của đồ lót. Sốt chiến hào, sốt tái phát và sốt rickettsia lây truyền qua rận trên người ở những nước mà ở đó các bệnh này là đặc hữu.
Lâm sàng
Nhiễm rận trên thân thể có thể gây ngứa mạnh và gãi có thể gây tróc da sâu ở những vùng bị ngứa. Trong một số trường họp, chỉ có biểu hiện ngứa với một số chỗ tróc da. Viêm da mủ có thể là dấu hiệu biểu hiện của bất kỳ dạng nào trong các bệnh nhiễm loại này. Chấy trên đầu có thể tìm thấy trên da đầu hoặc biểu hiện thành các ổ trứng nhỏ giống một cái nụ liễu dạng đuôi sóc ở trên tóc gần da đầu. Dễ thấy nhất là ở trên tai và ở gáy. Rận trên thân thể đẻ trứng dễ nhìn thấy trên lông mịn trên cơ thể. Nhiễm rận ở mu rất ít thấy, đặc biệt dễ gặp ở những người lông rậm; thậm chí có thể tìm thấy rận ở lông mi và ở da đầu.
Chẩn đoán phân biệt
Cần phải phân biệt chấy ở đầu với bệnh viêm da bã nhờn, nhiễm rận trên cơ thể với ghẻ, và nhiêm rận ở mu với ngứa vùng hậu môn sinh dục và eczema.
Điều trị
Đối với tất cả các dạng chấy rận, người ta rất hay dùng lindan (Kwell, Scabene). Bôi một lớp mỏng lên vùng bị nhiễm và các vùng có lông lân cận. Rửa sạch kỹ lưỡng sau 12 tiếng. Những trứng rận còn sót lại có thể lấy đi bằng chải lược bí. Cần phải điều trị cho người có tiếp xúc tình dục.
Kem rửa permethrin 1% là một thuốc bôi tại chỗ diệt chấy rận và trứng trong điều trị chấy trên đầu và trứng. Bôi lên tóc và da đầu rồi để 10 phút trước khi gội kỹ bằng nước sạch, cần xử lý mỗi tuần một lần. Kem permethrin 1% có hiệu quả hon pyrethrin đồng vận, các sản phẩm OTC dùng không pha loãng bôi cho tới khi vùng bị nhiễm ướt hết. Sau 10 phút, rửa sạch vùng bôi thuốc bằng nước ấm và xà phòng rồi để khô. Trứng có thể điều trị như trên. Đối với lông mi bôi petrolatum dày, hai lần một ngày trong 8 ngày, trứng còn lại có thể búng hết sau đó.
Bài viết cùng chuyên mục
Bệnh mày đay và phù mạch
Bệnh mày đay có thể được gây nên bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Cơ chế bệnh sinh có thể do cơ chế miễn dịch hoặc không do cơ chế miễn dịch.
Hồng ban nút
Nghiên cứu mô cho thấy viêm giữa các tế bào dưới da là đặc trưng của hồng ban nút. Mặt khác, phát hiện đó cũng thấy ở các bệnh có liên đới khác.
Trứng cá đỏ
Không có một yếu tố đơn độc nào giải thích đúng căn nguyên và sinh bệnh học của bệnh trứng cá đỏ. Một thống kê cho thấy có sự kết hợp giữa đau nửa đầu với bệnh trứng cá đỏ.
Ngứa ở vùng hậu môn sinh dục
Ở phụ nữ ngứa hậu môn đơn thuần rất hiếm còn ngứa âm hộ không phải lúc nào cũng đi kèm ngứa vùng hậu môn, mặc dù ngứa hậu môn thì thường lan tới âm hộ.
Viêm quầng: chẩn đoán và điều trị
Thương tổn không bao giờ hóa mủ và hoại tử và khi khỏi không để lại sẹo. Bệnh có thể biến chứng gây rách da tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập.
Viêm da tiết bã nhờn và bệnh gàu
Có thể có ngứa nhưng không tồn tại hằng định. Các vùng da đầu, mặt, ngực, lưng, rốn, các nếp của da có thể nhờn hoặc khô với vảy khô hoặc vảy vàng nhờn. Bờ mi cũng có thể có tổn thương.
Nấm tóc: chẩn đoán và điều trị
Hầu hết các trường hợp nhiễm nấm đều không có triệu chứng. Các thương tổn giống chốc và kerion có thể nổi bật bằng sự đau đớn. Cần khám tất cả các trương hợp có vảy mà không có viêm.
Sarcoma Kaposi: chẩn đoán và điều trị
Các tổn thương sarcoma Kaposi ở nhóm bệnh nhân này thường kèm theo thương tổn ở phổi và đường dạ dày ruột cũng như da.
Tổ đỉa: chẩn đoán và điều trị
Các mụn nước trong, nhỏ, nằm rải rác ở hai bên của các ngón tay và ở lòng bàn tay, lòng bàn chân. Trông giống như hạt gạo tròn trong bột sắn. Các thương tổn này có thể rất ngứa.
Bớt bẩm sinh, bớt loạn sản, bớt xanh
Một lần nữa, ta cần nhấn mạnh mục tiêu của các bác sĩ không chuyên khoa là xác định được các bớt không bình thường chứ không cần thiết phải xác định đây là loại bớt gì.
Bệnh nấm candida da và niêm mạc
Cần chẩn đoán phân biệt với viêm kẽ, viêm da đầu, nấm kẽ, vảy nến thể đảo ngược và bệnh nấm Corynebacterium minutissimum.
Nấm tay và chân
Nấm ở chân là loại bệnh da cấp hoặc mạn tính hay gặp. Một số cá thể hay bị bệnh hơn người khác. Hầu hết các trưồng hơn đều do Trichophyton và Epidemophyton gây nên.
Nấm kẽ: chẩn đoán và điều trị
Thương tổn nấm kẽ khu trú hạn chế ở bẹn và kẽ mông và thông thường thương tổn tiến triển âm ỉ hơn nấm thân và nấm hình vòng. Bình thường ít thương tổn.
Nấm thân hoặc nấm hình vòng
Xét nghiệm nấm dương tính đã phân biệt được bệnh nấm thân với các thương tổn có hình tròn khác như vảy nến, luput đỏ, giang mai, họng ban đa dạng và vảy phấn hồng Gibert.
Bệnh Pemphigus: chẩn đoán và điều trị
Các tổn thương thường xuất hiện đầu tiên ở các màng niêm mạc miệng, và những tổn thương này nhanh chóng trở nên bị trợt da.
Viêm da dị ứng tiếp xúc
Giai đoạn cấp tính thương tổn đặc trưng bởi các mụn nước nhỏ li ti, chảy nước và đóng vảy, khi thương tổn xẹp hoặc thương tổn mạn tính sẽ biểu hiện bằng các vảy da, đỏ da và có thể có dày da.
Hạt cơm: chẩn đoán và điều trị
Một số tổn thương giống hạt cơm ở các vùng da tiếp xúc ánh mặt trời thực tế lại là các ung thư tế bào gai và dày sừng quá sản do ánh nắng.
Bệnh Bowen và bệnh Paget
Bệnh tiến triển lành tính, nhưng khi những thương tổn này phát triển thành ung thư tế bào gai xâm lấn, thì cắt bỏ hoặc chỉ định phương pháp điều trị khác.
Bệnh dày sừng do ánh nắng
Phương pháp điều trị nhanh và có hiệu qủa là dùng nitơ lỏng. Thương tổn bị đông lạnh sau vài giây khi dùng tăm bông nhúng trong nitơ lỏng hoặc bằng phương pháp phun.
Chai chân: chẩn đoán và điều trị
Điều trị bao gồm sửa lại cho đúng các bất thường cơ học gây ra ma xát và tỳ đè. Phải đi giày vừa và điều chỉnh lại các biến dạng chỉnh hình.
Ban nấm da: dị ứng hoặc nhạy cảm với nấm
Ngứa là triệu chứng duy nhất. Thương tổn cơ bản là từng nhóm mụn nước, thường khu trú ở mô cái và mô út. Đôi khi thương tổn khu trú ở mu bàn tay thậm chí có thể ở toàn thân.
Liken phẳng: chẩn đoán và điều trị
Một dạng đặc biệt của liken phẳng là các dạng trợt. Trên lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân nó có thể làm mất khả năng hoạt động.
Ung thư sắc tố
Tử vong do ung thư sắc tố đang tăng với tỉ lệ nhanh hơn so với tỉ lệ tử vong do các loại ung thư khác, trừ ung thư phổi. Tuổi trung bình chết do ung thư sắc tố ít hơn do các loại ung thư da khác.
Bệnh vảy nến
Bệnh vảy nến là một bệnh viêm da cấp hoặc mạn, hay gặp, lành tính, có tính chất di truyền. Có một số yếu tố trung gian gây bệnh như polyamine, protease, CAMP, các yếu tố phát triển như TGFa và leukotrien.
Viêm da do ánh nắng
Phản ứng viêm da cấp tính, nếu đủ nặng thường kèm theo đau, triệu chứng đường ruột, khó chịu và thậm chí kiệt sức, điều này ít xẩy ra.
