Vô kinh: phân tích triệu chứng

2023-03-29 03:17 PM

Vô kinh là một thuật ngữ lâm sàng dùng để mô tả tình trạng không có kinh nguyệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nó có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Vô kinh là một thuật ngữ lâm sàng dùng để mô tả tình trạng không có kinh nguyệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nó có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn.

Vô kinh thường được chia thành dạng nguyên phát và dạng thứ phát.

Vô kinh nguyên phát

Nó được định nghĩa là không có kinh nguyệt ở tuổi 15 hoặc 16 nếu có sự phát triển bình thường và có các đặc điểm sinh dục phụ và ở tuổi 13 nếu không có các đặc điểm sinh dục phụ. Nếu đau vùng chậu theo chu kỳ đều đặn mà không chảy máu, đánh giá cụ thể về tắc nghẽn dòng chảy ra có thể được xem xét ở tuổi 13 hoặc trẻ hơn.

Vô kinh thứ phát

Nó được định nghĩa là không có kinh nguyệt trong hơn ba chu kỳ ở những phụ nữ có chu kỳ khá đều đặn trong quá khứ hoặc 6 tháng ở những phụ nữ trước đây đã có kinh nguyệt.

Nguyên nhân của vô kinh nguyên phát và thứ phát có thể được chia thành bốn loại:

Vùng dưới đồi/tuyến yên (25%). Buồng trứng không đáp ứng với kích thích vùng dưới đồi-tuyến yên. Điều này có thể là do thiếu hụt hormone giải phóng gonadotropin (GnRH) bẩm sinh (khi kết hợp với chứng mất khứu giác là hội chứng Kallmann), vô kinh vùng dưới đồi chức năng (bài tiết GnRH vùng dưới đồi bất thường), bệnh tuyến yên (chẳng hạn như bệnh thâm nhiễm và khối u), hoặc tăng prolacten máu.

Buồng trứng (50%). Đó là suy buồng trứng nguyên phát do rối loạn sinh dục (hội chứng Turner), hội chứng nữ hóa tinh hoàn, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), viêm buồng trứng tự miễn và hóa trị hoặc xạ trị.

Bất thường đường ra (20%). Müllerian agenesis (không có tử cung, ống dẫn trứng hoặc tử cung) và màng trinh không có lỗ.

Các nguyên nhân hiếm gặp khác (5%). Bất thường thụ thể và thiếu hụt enzyme như hội chứng không nhạy cảm hoàn toàn với androgen và thiếu hụt 5α-reductase.

Nguyên nhân vô kinh thứ phát:

Nguyên nhân phổ biến nhất của vô kinh thứ phát là mang thai. Các nguyên nhân khác theo thứ tự tần suất giảm dần là do buồng trứng (40%), vùng dưới đồi (35%), tuyến yên (19%), tử cung/đường ra (9%) và các nguyên nhân khác (1%).

Vùng dưới đồi. Vô kinh vùng dưới đồi chức năng (giảm bài tiết GnRH không rõ nguyên nhân; các yếu tố nguy cơ bao gồm thiếu hụt dinh dưỡng do giảm cân và tập thể dục), các bệnh thâm nhiễm (ung thư hạch và bệnh sacoit), hoặc các bệnh toàn thân.

Tuyến yên. Các khối u (u tiết prolactin, u tiết hormone vỏ thượng thận và u tuyến), bệnh to cực, hội chứng Sheehan, chiếu xạ vùng đầu, các bệnh thâm nhiễm như bệnh hemochromatosis và tăng prolactin máu.

Buồng trứng. Suy buồng trứng nguyên phát hoặc suy buồng trứng sớm (suy giảm tế bào trứng trước 40 tuổi) và PCOS.

Tắc nghẽn tử cung/đường ra. hội chứng Asherman.

Những người khác bao gồm rối loạn chức năng tuyến giáp.

Đánh giá đặc điểm

Tiền sử bệnh nên bao gồm tiền sử kinh nguyệt và tiền sử sản khoa chi tiết, tiền sử bệnh án và phẫu thuật, tiền sử xã hội, thuốc men và các yếu tố nguy cơ gây vô kinh. Tiền sử kinh nguyệt và sản khoa nên bao gồm ngày của kỳ kinh cuối cùng nếu biết, tần suất và thời gian có kinh, sử dụng biện pháp tránh thai, số lần mang thai, số lần sinh, sảy thai và phá thai tự chọn. Các triệu chứng khác bao gồm không dung nạp lạnh hoặc nóng, thay đổi giọng nói, tóc quá nhiều, giảm hoặc tăng cân, cường độ tập thể dục, nhức đầu, khiếm khuyết thị trường, giao hợp đau và các dấu hiệu thiếu hụt estrogen (bốc hỏa, khô âm đạo và ngủ không ngon giấc).

Cần phải khám sức khỏe toàn diện, bao gồm chiều cao, cân nặng và chỉ số BMI, và khám vùng chậu hoàn chỉnh. Đánh giá tâm trạng, tình trạng dinh dưỡng và khoang miệng (khám răng để phát hiện chứng cuồng ăn) cũng rất quan trọng.

Mụn trứng cá, rậm lông, bệnh gai đen, bướu trâu, sự hiện diện và phân bố của lông mu/nách, dễ bị bầm tím, bướu cổ, cổ có màng và tiết sữa là những đặc điểm có thể giúp chẩn đoán.

Vô kinh kèm theo rậm lông có thể gợi ý PCOS hoặc khối u tiết androgen của buồng trứng hoặc tuyến thượng thận.

Chẩn đoán

Bước đầu tiên trong chẩn đoán là loại trừ khả năng mang thai bằng cách thực hiện xét nghiệm gonadotropin màng đệm β-người trong huyết thanh hoặc nước tiểu. Các xét nghiệm khác trong phòng thí nghiệm bao gồm hormone kích thích tuyến giáp, prolactin huyết thanh, hormone kích thích nang trứng (FSH) (mức cao cho thấy suy buồng trứng), estradiol (mức thấp với FSH thấp cho thấy suy sinh dục vùng dưới đồi), và tổng testosterone và dehydroepiandrosterone-sulfate (mức cao có thể chỉ ra khối u tiết androgen).

Xét nghiệm với progesterone: Medroxyprogesterone acetate 10 mg/ngày trong 10 ngày được đưa ra. Chảy máu rút cho thấy mức độ estrogen đầy đủ để tăng sinh nội mạc tử cung, ngoài việc không có bất thường đường dẫn lưu.

Nếu xét nghiệm progesterone thất bại, nội mạc tử cung có thể được mồi bằng estrogen không liên hợp đường uống 0,625 mg/ngày trong 35 ngày và bổ sung progestin (medroxyprogesterone axetat 10 mg/ngày) từ ngày 26 đến ngày 35. Không có chảy máu là một dấu hiệu rõ ràng của hội chứng Asherman. Có thể cần phải chụp thêm hình ảnh bao gồm hysterosalpingogram và soi buồng tử cung để phân giải chất kết dính.

Các xét nghiệm khác có thể được xem xét, nếu được chỉ định, là xét nghiệm di truyền cho karyotyping để kiểm tra các bất thường về nhiễm sắc thể, chẳng hạn như hội chứng Turner và quét mật độ xương cho bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh loãng xương.

Bài viết cùng chuyên mục

Mất ý thức thoáng qua: phân tích triệu chứng lâm sàng

Xem như là mất ý thức thoáng qua nếu nhân chứng xác định có một khoảng thời gian không có đáp ứng, bệnh nhân mô tả thức dậy hoặc tỉnh lại trên mặt đất, đặc biệt không có ký ức về việc té ngã gì trước đó, hoặc có tổn thương mặt.

Điện tâm đồ trong nhồi máu phổi

Những bất thường đặc hiệu gợi ý nhồi máu phổi bao gồm trục lệch phải mới xuất hiện, dạng R ở V1, sóng T đảo ngược ở V1=V3 hoặc block nhánh phải.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Phòng chống thương tích và bạo lực

Giết người và tai nạn xe cơ giới là một nguyên nhân chính gây tử vong liên quan đến thương tích ở người trưởng thành trẻ tuổi

Đổ mồ hôi đêm: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị

Đổ mồ hôi ban đêm có thể là một phản ứng tự chủ, đại diện cho một triệu chứng khá không đặc hiệu khiến bác sĩ lâm sàng phải tìm kiếm nguyên nhân cụ thể.

Ngã và rối loạn dáng đi ở người cao tuổi

Những thay đổi này, người lớn tuổi dễ mắc ngã khi bị thách thức bởi một sự vi phạm bổ sung cho bất kỳ hệ thống này

Sức khoẻ và phòng ngừa dịch bệnh

Tại Hoa Kỳ, tiêm chủng trẻ em đã dẫn đến loại bỏ gần hết bệnh sởi, quai bị, rubella, bệnh bại liệt, bạch hầu, ho gà và uốn ván

Mệt mỏi: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Một số bệnh nhân, khó để phân biệt giữa mệt mỏi và khó thở; nếu có một bệnh sử rõ ràng hoặc bằng chứng của giảm khả năng gắng sức. Cân nhắc tiếp cận tương tự đối với khó thở gắng sức mạn tính.

Rung giật nhãn cầu: phân tích triệu chứng

Rung giật nhãn cầu có thể liên quan đến những bất thường của hệ thần kinh trung ương hoặc ngoại biên, mặc dù trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chính xác có thể không được xác định.

Cổ trướng: phân tích triệu chứng

Cổ trướng là do giãn động mạch ngoại vi ở bệnh nhân xơ gan, tăng áp tĩnh mạch cửa gây ra tăng áp lực xoang, gây ra sự giãn động mạch nội tạng và ngoại biên qua trung gian oxit nitric.

Thăm khám bệnh nhân suy dinh dưỡng

Trên cơ sở bệnh sử và kết quả khám sức khỏe, bệnh nhân được xếp theo 3 loại là dinh dưỡng tốt, suy dinh dưỡng trung bình hoặc nghi ngờ và suy dinh dưỡng nặng.

Rụng tóc: đánh giá đặc điểm

Rụng tóc có thể được phân loại theo biểu hiện lâm sàng, nghĩa là, theo việc rụng tóc là cục bộ hay toàn thể, ngoài ra, việc phân loại có thể dựa trên bệnh lý của tình trạng gây rụng tóc.

Mất ý thức thoáng qua: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Trước khi cho bệnh nhân xuất viện, thông báo về các quy định luật lái xe và khuyên họ tránh các hoạt động nơi mà mất ý thức thoáng qua có thể gây nguy hiểm như bơi, vận hành máy móc nặng, đi xe đạp.

Khó thở cấp ở những bệnh nhân bị COPD: những đánh giá bổ sung

Nếu như khò khè là chủ yếu và không có đặc điểm của nhiễm trùng, chẩn đoán có khả năng là đợt cấp COPD không do nhiễm trùng. Tìm kiếm yếu tố khởi phát, ví dụ chẹn beta, không dung nạp với khí dung/bầu hít, yếu tố khởi phát từ môi trường.

Đau nhức đầu cấp tính

Bất kể nguyên nhân, đau đầu hiện đang cho là xảy ra như là kết quả của việc phát hành neuropeptides từ dây thần kinh sinh ba là trong các màng mềm và màng cứng mạch máu, dẫn đến viêm thần kinh.

Thực hành kiểm soát nhiễm trùng khi chăm sóc sức khỏe

Tất cả các nhân viên y tế cần tuân thủ thường xuyên các hướng dẫn này bất cứ khi nào có khả năng tiếp xúc với các vật liệu có khả năng lây nhiễm như máu hoặc các chất dịch cơ thể khác.

Loét áp lực do tỳ đè

Các công cụ này có thể được sử dụng để xác định các bệnh nhân nguy cơ cao nhất có thể hưởng lợi nhiều nhất như nệm làm giảm hoặc giảm bớt áp lực

Hôn mê và rối loạn ý thức: đánh giá chẩn đoán nguyên nhân

Giảm điểm glasgows thường phổ biến sau cơn co giật, nhưng nhớ rằng khởi phát cơn co giật có thể được làm dễ bởi nhiều nguyên nhân bao gồm hạ glucose máu, chấn thương đầu ± tụ máu nội sọ, hội chứng cai rượu, quá liều thuốc.

Đau mắt đỏ: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân chính của đau mắt đỏ là do nhiễm trùng hoặc chấn thương đối với các cấu trúc giải phẫu khác nhau của mắt, bệnh mô liên kết hoặc bệnh mắt nguyên phát cũng có thể biểu hiện bằng mắt đỏ.

Tiểu không tự chủ: phân tích triệu chứng

Tỷ lệ tiểu không tự chủ tăng theo tuổi và cao tới 34% ở nữ và 11% ở nam. Đó là nguyên nhân chính dẫn đến việc rút lui khỏi xã hội và mất khả năng sống độc lập.

Chẩn đoán bệnh lý: tổng hợp các bước của quá trình

Phương pháp chính xác để đạt được chẩn đoán có thể sẽ có phần khó hiểu cho những người mới bắt đầu thực hành lâm sàng. Những người chẩn đoán giỏi lúc nào cũng sử dụng một vài kỹ năng bổ trợ mà đã thu lượm được qua hàng năm hoặc hàng chục năm kinh nghiệm.