Tiếng thổi tâm thu: phân tích triệu chứng khi nghe tim

2023-02-08 02:22 PM

Tiếng thổi tâm thu xảy ra trong giai đoạn co bóp của tim (tâm thu) xảy ra giữa S1, đóng van hai lá và van ba lá, và S2, đóng van động mạch chủ và động mạch phổi.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Tiếng thổi ở tim là một dấu hiệu khám sức khỏe phổ biến và mang nhiều ý nghĩa lâm sàng khác nhau. Như William James, một nhà tâm lý học và bác sĩ tiên phong người Mỹ, đã từng nói: “Nghệ thuật trở nên khôn ngoan là nghệ thuật biết những gì cần bỏ qua”.

Bác sỹ phải có khả năng phân biệt được sự khác biệt giữa tiếng thổi không đáng kể về mặt lâm sàng và tiếng thổi đòi hỏi phải điều trị và quản lý thêm.

Tiếng thổi ở tim là mô tả về tiếng tim khác với tiếng tim nguyên phát của S1 và S2 và S3 và S4 thường là bệnh lý.

Tiếng thổi nói chung là âm kéo dài so với âm S1-4 rất ngắn.

Cụ thể, tiếng thổi tâm thu xảy ra trong giai đoạn co bóp của tim (tâm thu) xảy ra giữa S1, đóng van hai lá và van ba lá, và S2, đóng van động mạch chủ và động mạch phổi. Tiếng thổi tâm trương xảy ra trong giai đoạn thư giãn và đổ đầy của tim (tâm trương) giữa S2 và S1. Những tiếng thổi đó không bao giờ được coi là vô hại và cần phải giải quyết.

Nguyên nhân

Tiếng thổi là do dòng máu chảy hỗn loạn trong mạch máu, phổ biến nhất là tim. Chúng được tạo ra bởi lưu lượng máu cao qua các lỗ thông bình thường (nhịp tim nhanh) hoặc bất thường (khuyết tật vách ngăn), chảy về phía trước qua các lỗ hẹp hoặc không đều vào một khoang hoặc mạch mở rộng (hẹp) hoặc chảy ngược qua một van không đủ (hở van).

Đánh giá đặc điểm

Bệnh sử kỹ lưỡng và đầy đủ là điều tối quan trọng khi đánh giá một tiếng thổi chưa từng nghe thấy trước đây.

Điều quan trọng cần lưu ý là tiền sử bệnh van tim hoặc bệnh tim bẩm sinh. Cần ghi lại tiền sử xã hội về sử dụng ma túy qua đường tĩnh mạch, lạm dụng thuốc lá và các hành vi có nguy cơ cao khác. Tiền sử thiếu máu, rối loạn tuyến giáp và mang thai có liên quan đáng kể với tiếng thổi dòng chảy.

Đánh giá hệ thống nên bao gồm bất kỳ phàn nàn nào về khó thở, khó thở khi gắng sức, vã mồ hôi, đau ngực, đánh trống ngực, phù nề, ngất, các yếu tố làm trầm trọng thêm và thuyên giảm, cũng như dòng thời gian của các triệu chứng và mọi tiến triển. Các khiếu nại toàn thân khác cần giải quyết bao gồm giảm cân, sốt và/hoặc ớn lạnh, phát ban mới, nhồi máu cơ tim gần đây và dễ mệt mỏi. Tiền sử gia đình có người chết sớm hoặc đột ngột do tim có thể làm tăng khả năng mắc bệnh rối loạn di truyền như bệnh cơ tim phì đại (HCM).

Tiếng thổi trầm trọng hơn theo thời gian hoặc sự phát triển của các triệu chứng có thể cần phải điều trị.

1. Luôn bắt đầu bằng việc xem xét các dấu hiệu sinh tồn và quan sát bệnh nhân để tìm các dấu hiệu.

2. Khám tim bao gồm nghe tim ở bốn điểm nghe tim, sờ mạch cảnh và mạch ngoại biên, và mô tả tiếng tim. Tiếng thổi được mô tả bởi vị trí, độ ồn và thời gian của chúng. Cũng cần lưu ý nếu tiếng thổi thay đổi khi hít vào, thở ra, nghiệm pháp Valsalva, bài tập nắm tay hoặc thay đổi tư thế.

Tiếng thổi bên phải (động mạch phổi và van ba lá) thường tăng lên khi hít vào và tiếng thổi bên trái (động mạch chủ và van hai lá) tăng lên khi thở ra. Nghiệm pháp Valsalva làm tăng tiếng thổi của bệnh cơ tim phì đại và sa van hai lá (MVP). Bài tập nắm tay làm tăng tiếng thổi tâm thu của hở van hai lá và thông liên thất. Đứng giảm tất cả các tiếng xì xào ngoại trừ bệnh cơ tim phì đại và sa van hai lá, trong khi ngồi xổm thì ngược lại.

3. Thời gian của tiếng thổi có thể được phân loại là toàn tâm thu (pansystolic), giữa tâm thu (tâm thu tống máu), đầu tâm thu hoặc giữa tâm thu đến cuối tâm thu.

Tiếng thổi toàn tâm thu xảy ra trong suốt tâm thu. Tiếng thổi giữa tâm thu bắt đầu ngay sau tiếng S1 bình thường. Tiếng thổi tâm thu sớm bắt đầu với và có thể che khuất S1. Tiếng thổi tâm thu từ giữa đến cuối bắt đầu tốt sau S1.

4. Tiếng thổi nên được phân loại theo âm lượng và sự vắng mặt hoặc hiện diện của cảm giác hồi hộp có thể sờ thấy được.

Độ I. Tiếng thổi mờ nhạt và khó nghe, dễ bị bỏ qua và đòi hỏi nỗ lực đặc biệt để nghe.

Độ II. Tiếng thổi nhỏ dễ nghe hơn, đặc biệt là với kinh nghiệm.

Độ III. Tiếng thổi khá lớn không liên quan đến cảm giác hồi hộp.

Độ IV. Tiếng thổi lớn có liên quan đến một sự hồi hộp.

Độ V. Tiếng thổi to hơn kèm theo cảm giác hồi hộp nhưng vẫn cần phải có ống nghe mới nghe được

Độ VI. Tiếng thổi với cảm giác hồi hộp lớn đến mức có thể nghe thấy trước khi ống nghe chạm vào ngực

Tiếng thổi giữa tâm thu độ I hoặc II và không liên quan đến các triệu chứng hoặc điện tâm đồ bất thường (EKG) hoặc chụp X-quang ngực (CXR) không cần phải kiểm tra thêm. Tất cả các bệnh nhân khác nên được thực hiện siêu âm tim. Điện tâm đồ và chụp X quang không được chỉ định để kiểm tra thường quy tiếng thổi tâm thu nhưng có thể sẵn sàng để kiểm tra một tình huống lâm sàng khác (ví dụ: đau ngực). Bệnh nhân có tiếng thổi giữa tâm thu đơn độc, không có triệu chứng, độ I hoặc II sẽ có khả năng có điện tâm đồ và X quang phổi bình thường.

Điện tâm đồ luôn sẵn có và không tốn kém. Nó cung cấp thông tin hữu ích về sự hiện diện của thiếu máu cục bộ cơ tim, nhồi máu trước đó, rối loạn nhịp tim và có thể cho thấy phì đại tâm thất hoặc giãn tâm nhĩ.

XQ ngực trước và sau có thể cung cấp thông tin về kích thước tim, vôi hóa mạch máu, sự nổi bật của mạch máu phổi và phù phổi. Dấu hiệu suy tim khi đối mặt với tiếng thổi mới có thể đảm bảo đánh giá khẩn cấp hơn.

Các xét nghiệm hữu ích có thể bao gồm công thức máu toàn bộ (thiếu máu, nhiễm trùng, phá hủy hồng cầu), hormone kích thích tuyến giáp (suy giáp/cường giáp), cấy máu (viêm nội tâm mạc), troponin I creatine kinase (CK)/CK-MB (các dấu ấn tổn thương cơ tim), và peptit suy tim.

Siêu âm tim qua thành ngực (TTE) là phương pháp không xâm lấn, được phổ biến rộng rãi và mang lại thông tin quan trọng bằng cách chụp ảnh các cấu trúc tim và đo tốc độ cũng như hướng dòng chảy qua các van tim. Nó đôi khi có thể bị hạn chế bởi thói quen cơ thể của bệnh nhân. Siêu âm tim qua thành ngực là lựa chọn để đánh giá các tiếng thổi cần điều trị.

Siêu âm tim qua thực quản và thông tim cũng có sẵn nếu chẩn đoán vẫn chưa chắc chắn sau khi xem xét siêu âm tim qua thành ngực. Đây là những nghiên cứu xâm lấn, tốn kém và không thích hợp cho công việc ban đầu của tiếng thổi tâm thu mà không có bằng chứng thuyết phục, chẳng hạn như bằng chứng của hội chứng mạch vành cấp tính.

Xem xét tiền sử cẩn thận và thể chất thường đủ để chẩn đoán gốc rễ của tiếng thổi tâm thu ở bệnh nhân. Khi được chỉ định, siêu âm tim sẽ xác nhận nghi ngờ lâm sàng.

Bài viết cùng chuyên mục

Mất thị lực: phân tích triệu chứng

Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.

Tiết dịch niệu đạo: phân tích triệu chứng

Tiết dịch niệu đạo có thể nhiều hoặc ít, trong, hơi vàng hoặc trắng, có mủ, mủ nhầy hoặc huyết thanh, nâu, xanh lá cây hoặc có máu, mủ chảy nước hoặc mủ đặc.

Shock: phân tích các đặc điểm triệu chứng lâm sàng

Một số bệnh nhân có thể duy trì huyết áp trong giới hạn bình thường mặc dù có rối loạn chức năng cơ quan, cân nhắc bệnh lý khu trú nếu chỉ có một cơ quan bị rối loạn, chẳng hạn thiểu niệu mà không có bằng chứng rõ ràng của rối loạn huyết động.

Đau bụng cấp: đánh giá khẩn cấp tình trạng nặng của bệnh nhân

Hãy nhớ rằng những bệnh nhân trẻ, khỏe mạnh thường duy trì huyết áp trong trường hợp mất nhiều dịch, với những bệnh nhân này giảm huyết áp xảy ra muộn, nên phải xem xét cẩn thận những yếu tố như tăng nhịp tim, hạ huyết áp tư thế.

Mất ý thức thoáng qua: đánh giá các vấn đề tuần hoàn hô hấp

Bằng chứng trên điện tâm đồ của thiếu máu cơ tim cấp gợi ý rối loạn nhịp thứ phát do thiếu máu; ví dụ nhịp nhanh thất, ngất liên quan đến thiếu máu cơ tim. Thảo luận ngay với bác sĩ tim mạch nếu bất kỳ đặc điểm nào ở trên hiện diện.

Nhân tuyến giáp: phân tích triệu chứng

Tiếp xúc với bức xạ ion hóa hoặc xạ trị chùm tia bên ngoài (đặc biệt là trước 20 tuổi) làm tăng tỷ lệ mắc các nhân tuyến giáp lành tính và ác tính với tỷ lệ 2% mỗi năm và đạt đỉnh 15–20 năm sau khi tiếp xúc.

Mụn nước và bọng nước: phân tích triệu chứng

Có nhiều nguyên nhân chúng bao gồm nhiễm herpes simplex, chàm tổ đỉa và viêm da tiếp xúc, các nguyên nhân tự miễn dịch như pemphigoid bọng nước và bệnh ly biểu bì bóng nước.

Trầm cảm ở người cao tuổi

Nói chung, fluoxetine được tránh vì thời gian hoạt động dài của nó và thuốc chống trầm cảm ba vòng cũng được tránh vì tác dụng phụ kháng cholinergic cao

Lú lẫn mê sảng: đánh giá khi có tổn thương

Khi không chỉ định chụp hình ảnh não, có thể duy trì các biện pháp điều trị trong vài ngày. CT sọ não có thể được chỉ định để loại trừ xuất huyết dưới nhện và những bất thường cấu trúc khác nếu bệnh nhân thất bại điểu trị hoặc nặng hơn.

Kỹ năng khám sức khỏe trên lâm sàng

Mặc dù bác sỹ không sử dụng tất cả các kỹ thuật nhìn sờ gõ nghe cho mọi hệ cơ quan, nên nghĩ đến bốn kỹ năng trước khi chuyển sang lĩnh vực tiếp theo được đánh giá.

Điện tâm đồ trong bóc tách động mạch chủ

Điện tâm đồ có thể bình thường hoặc có những bất thường không đặc hiệu. nếu bóc tách đến lỗ động mạch vành có thể có thay đổi điện tâm đồ như nhồi máu cơ tim có ST chênh lên.

Phòng chống loãng xương

Nguy cơ của loãng xương là gãy xương khoảng 5o phần trăm đối với phụ nữ và 30 phần trăm đối với nam giới, Loãng xương gãy xương có thể gây đau đáng kể và tàn tật

Ho ra máu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp

Phù phổi có thể gây khạc đàm bọt hồng nhưng khó thở hầu như luôn là triệu chứng chủ yếu. Các nguyên nhân khác bao gồm tăng áp phổi, rối loạn đông máu, hít phải dị vật, chấn thương ngực, u hạt Wegener và hội chứng Goodpasture.

Giảm vận động ở người cao tuổi

Tránh, hạn chế và ngưng các thiết bị xâm lấn, đường tĩnh mạch, ống thông tiểu) có thể làm tăng triển vọng bệnh nhân cao tuổi cho chuyển động sớm

Yếu chi: phân tích các đặc điểm lâm sàng

Nếu biểu hiện hiện tại của yếu chi chỉ giới hạn ở một bên của cơ thể thì đánh giá như yếu chi một bên. Mặt khác, tiếp tục theo các cách thức chẩn đoán hiện tại thậm chí nếu các triệu chứng không đối xứng rõ ràng.

Định hướng chẩn đoán đau ngực cấp

Mục đích chủ yếu là để nhận diện hội chứng vành cấp và những nguyên nhân đe dọa mạng sống khác như bóc tách động mạch chủ và thuyên tắc phổi.

Phì đại tuyến giáp (bướu cổ): phân tích triệu chứng

Bất kỳ cản trở quá trình tổng hợp hoặc giải phóng hormone tuyến giáp đều có thể gây ra bướu cổ. Cho đến nay, yếu tố rủi ro quan trọng nhất đối với sự phát triển của bệnh bướu cổ là thiếu i-ốt.

Đau ngực: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân của đau ngực thường lành tính và không do tim, cách tiếp cận tiêu chuẩn là cần thiết, do bỏ sót một tình trạng đe dọa đến tính mạng.

Đau bụng kinh: phân tích triệu chứng

Đau bụng kinh có thể được định nghĩa là cơn đau quặn thắt tái phát trong hoặc ngay trước khi hành kinh. Đây là triệu chứng phụ khoa phổ biến nhất được ghi nhận bởi phụ nữ.

Lập luận chẩn đoán từ nhiều dấu hiệu và triệu chứng không độc lập

Trong thực tế, nhiều dấu hiệu, triệu chứng và kết quả xét nghiệm thường không độc lập, bởi vì sự hiện diện của một phát hiện làm tăng xác suất xuất hiện của một phát hiện khác.

Nhịp tim nhanh: phân tích triệu chứng

Triệu chứng nhịp tim nhanh gồm khó chịu ở ngực, khó thở, mệt mỏi, choáng váng, tiền ngất, ngất và đánh trống ngực, cần tìm kiếm trong tiền sử bệnh lý.

Đau vai: phân tích triệu chứng

Không thể đánh giá các quá trình bệnh lý một cách riêng biệt vì mối quan hệ phức tạp của đai vai với các cấu trúc khác. Vai bao gồm ba xương và bốn bề mặt khớp.

Định hướng chẩn đoán khó nuốt

Bệnh nhân với khó nuốt cần loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng, trừ khi tiền sử chỉ ra vấn đề miệng hầu, kiểm tra thực quản để loại trừ tắc nghẽn cơ học.

Triệu chứng và dấu hiệu bệnh hô hấp

Triệu chứng bao gồm Khó thở, ho dai dẳng, thở rít, thở khò khè, ho ra máu, Dấu hiệu Thở nhanh, mạch nghich thường, tím tái, ngón tay dúi trống, gõ vang.

Bệnh nhân hen phế quản cấp: những đánh giá bổ sung khi thăm khám

Đặc điểm cần quan tâm, ví dụ hen gần tử vong trước đó, kém dung nạp điều trị. Nếu như những đặc điểm nặng vẫn tiếp tục, theo dõi ở môi trường chăm sóc tích cực với đánh giá lặp lại với các chỉ số SpO2, PEFR.