- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Thăm khám chẩn đoán bệnh nhân nặng
Thăm khám chẩn đoán bệnh nhân nặng
Nếu hệ thống thần kinh trung ương hoạt động tốt, khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Khảo sát để hồi sinh tim phổi
Bệnh nhân không tương tác rõ ràng với môi trường không chỉ đơn giản là đang ngủ. Mục đích đánh giá ban đầu là bệnh nhân có bị ngừng tim phổi hay không, cho đến khi nó được chứng minh nguyên nhân khác. Khi đến gần bệnh nhân, hãy quan sát kỹ, xác định nhịp thở hoặc cử động tự phát. Nếu những điều này không rõ ràng, hãy kích thích bệnh nhân bằng cách hỏi to bệnh nhân.
Khi gọi hỏi bệnh nhân không có phản ứng, hãy tạo cho đường thở mở bằng động tác nâng cằm / nghiêng đầu và nhìn, lắng nghe và cảm nhận (cảm nhận chuyển động của không khí áp vào má) để thở. Để mở đường thở của bệnh nhân bất tỉnh, hãy kéo thẳng đầu và nâng cằm bệnh nhân lên; Đặt một tay lên trán và tay kia đặt sau chẩm của bệnh nhân, đồng thời ngửa đầu ra sau. Động tác này di chuyển lưỡi ra khỏi phía sau cổ họng, cho phép không khí đi qua lưỡi và vào khí quản. Cần thận trọng với bất kỳ bệnh nhân nào nếu nghi ngờ có chấn thương cổ. Với bệnh nhân như vậy, cố gắng mở đường thở bằng cách nâng cằm mà không ngửa đầu ra sau; cầm lấy các răng dưới và kéo hàm về phía trước. Nếu cần, hãy nghiêng đầu về phía sau một chút. Nếu một bệnh nhân đang đeo răng giả, hãy tháo răng giả.
Nếu không có bằng chứng xác định thở tự phát, hãy hô hấp nhân tạo hai hơi bằng cách thông khí bằng miệng-miệng. Tiếp theo, gọi sự giúp đỡ bằng bất kỳ cách nào có thể mà không để gián đoạn cấp cứu bệnh nhân.
Xác định xem tim tự đập hay không bằng cách cảm nhận động mạch cảnh hoặc sờ trước tim ở trẻ sơ sinh để tìm xung động của tim. Nếu không có mạch, bắt đầu ép tim ngoài lồng ngực và xen kẽ với thở máy; nói cách khác, bắt đầu hô hấp nhân tạo.
Khảo sát đánh giá các chức năng quan trọng
Khi bác sỹ đã xác định bệnh nhân không cần hô hấp nhân tạo hoặc bệnh nhân đã phục hồi hoạt động tim phổi tự phát, hãy xác định xem các chức năng duy trì sự sống quan trọng có đầy đủ và ổn định hay không hoặc liệu có cần thiết phải tăng cường hoặc các biện pháp hỗ trợ khác hay không.
Tổng quan ban đầu về bệnh nhân, hai lần quan sát có thể tiết kiệm rất nhiều thời gian và giúp tránh những can thiệp không cần thiết hoặc không kịp thời. Đầu tiên, nếu hệ thống thần kinh trung ương của bệnh nhân đang hoạt động tốt, được biểu hiện bằng khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức. Thứ hai, nếu da của bệnh nhân ấm, khô và có màu sắc bình thường, thì có khả năng là đã đủ oxy và lưu lượng máu đến ngoại vi. Trong tình trạng sốc, lưu lượng máu ngoại vi bị ngưng trệ về trung tâm; do đó, da thay đổi là dấu hiệu ban đầu của sốc giảm thể tích hoặc tim (cung lượng tim thấp). Các dấu hiệu chẩn đoán quan trọng về da liên quan đến các bệnh lý tim phổi cấp tính là màu xám, lốm đốm hoặc xanh tím; nhiệt độ da lạnh; và da tiết mồ hôi rõ rệt. Dấu hiệu cuối cùng, là đổ mồ hôi quá nhiều, gây ra bởi sự hoạt hóa của hệ thần kinh giao cảm bởi bất kỳ mối đe dọa lớn nào đối với cân bằng nội môi.
Tại thời điểm này thăm khám, nếu bệnh nhân bị chấn thương đầu có thể xảy ra, hãy cố định đầu và cổ của bệnh nhân bằng cách sử dụng bảng, băng dính, băng gạc hoặc khăn tắm hoặc bằng cách chỉ định ai đó giữ đầu bất động. Khi việc đánh giá hoàn tất và các chẩn đoán hình ảnh được thực hiện, nếu cần, những hạn chế này đối với chuyển động có thể được loại bỏ. Tuy nhiên, một khi bệnh nhân đã bất động, việc loại bỏ các biện pháp này cần phải đưa ra quyết định cẩn thận.
Hai thứ tự ưu tiên tiếp theo là tìm kiếm và xử trí chảy máu động mạch và vết thương ngực hở. Loại thứ hai được gọi là dẫn lưu vết thương ở ngực vì chúng cho phép không khí đi vào khoang màng phổi, dẫn đến xẹp phổi bên dưới (tràn khí màng phổi). Chảy máu động mạch và vết thương ở ngực do chảy máu có thể gây tử vong trong thời gian ngắn và cả hai đều được điều trị bằng cách băng ép để chặn vết thương.
Tại thời điểm này thăm khám, bệnh nhân đã ổn định đến mức có thể nhận được các dấu hiệu sinh tồn. Những điều này bao gồm trạng thái tinh thần của bệnh nhân, tốc độ và kiểu hô hấp, mạch, huyết áp và, trong một số trường hợp, nhiệt độ cơ thể. Tình trạng tâm thần có thể được đánh giá theo hệ thống AVPU (theo truyền thống được phân loại là tỉnh táo, ngủ gà, lơ mơ hoặc hôn mê). Cách ghi nhớ AVPU cho mức độ ý thức như sau:
A: bệnh nhân tỉnh táo (patient is alert).
V: bệnh nhân đáp ứng với kích thích bằng lời nói (patient responds to a verbal stimulus).
P: bệnh nhân đáp ứng với kích thích gây đau (patient responds to a painful stimulus).
U: bệnh nhân không phản ứng (patient is unresponsive).
Ước tính huyết áp bằng độ nẩy của mạch và bằng cách đánh giá những mạch nào có thể sờ thấy được. Nếu sờ thấy mạch quay ở cổ tay, thì huyết áp tâm thu ít nhất là 80 mm Hg. Nếu không phát hiện được mạch quay và chỉ có thể cảm nhận được mạch đùi, thì huyết áp tâm thu là 60 đến 70 mm Hg. Nếu bất thường xẩy ra với dấu hiệu quan trọng, hãy điều trị dấu hiệu bất thường để đưa nó trở lại bình thường. Ví dụ, nếu bệnh nhân thở tự nhiên với tốc độ chỉ năm nhịp thở mỗi phút, hãy tăng cường và hỗ trợ nhịp thở của bệnh nhân để độ sâu và nhịp thở được bình thường. Điều này có thể được thực hiện bằng cách thở xen kẽ miệng-miệng, sử dụng mặt nạ, hoặc đặt nội khí quản và thở máy.
Bệnh nhân chấn thương cũng nên được kiểm tra tim phổi. Đang tìm cách điều trị hoặc loại trừ tràn khí màng phổi có chèn ép tim (tĩnh mạch cổ phồng, tiếng tim mờ, hạ huyết áp...).
Bài viết cùng chuyên mục
Điều trị đau không dùng thuốc và diễn biến cuối đời
Nhiều bệnh nhân bị bệnh nan y chết trong tình trạng mê sảng, rối loạn ý thức và một sự thay đổi nhận thức mà phát triển trong một thời gian ngắn và được thể hiện bằng cách giải thích sai
Các xét nghiệm cơ bản: chỉ định khi thăm khám bệnh
Các xét nghiệm được khuyến cáo cho những bối cảnh lâm sàng khác được trình bày ở các bệnh tương ứng. Trong một số bệnh cũng cung cấp thêm những hướng dẫn chi tiết cách tiếp cận kết quả xét nghiệm.
Dị cảm và loạn cảm: phân tích triệu chứng
Dị cảm và rối loạn cảm giác là do rối loạn chức năng của hệ thống thần kinh có thể xảy ra ở bất cứ đâu dọc theo con đường cảm giác giữa vỏ não và thụ thể cảm giác.
Khối u trung thất: phân tích triệu chứng
Khi nghi ngờ hoặc phát hiện khối trung thất, kiến thức về ranh giới của các ngăn trung thất riêng lẻ và nội dung của chúng tạo điều kiện cho việc đưa ra chẩn đoán phân biệt.
Chứng hôi miệng: phân tích triệu chứng
Chứng hôi miệng đã bị kỳ thị, bệnh nhân hiếm khi tìm kiếm sự giúp đỡ và thường không nhận thức được vấn đề, mặc dù nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ và sự tự tin.
Cường giáp/Nhiễm độc giáp: phân tích triệu chứng
Trong cường giáp nặng, lo lắng, khả năng cảm xúc, suy nhược, không dung nạp nhiệt, giảm cân và tăng tiết mồ hôi là phổ biến.
Đau đầu: đánh giá triệu chứng lâm sàng biểu hiện màng não
Nhận diện bệnh nhân viêm màng não do vi khuẩn là ưu tiên hàng đầu cho phép điều trị kháng sinh nhanh chóng để cứu sống bệnh nhân. Bệnh nhân có thể thiếu các biểu hiện kinh điển nhưng hầu hết các trường hợp sẽ có ít nhất một biểu hiện.
Sưng bìu: phân tích đặc điểm triệu chứng lâm sàng
Cân nhắc cận lâm sàng thám xét ban đầu với siêu âm bìu nếu bệnh cảnh lâm sàng gợi ý chẩn đoán thay thế như viêm tinh hoàn mào tinh, ví dụ dịch mủ niệu đạo, đau khu trú ở mào tinh, tuổi trên 30.
Phì đại tuyến vú ở nam giới: phân tích triệu chứng
Vú nam bao gồm một lượng tối thiểu các mô mỡ và tuyến. Tỷ lệ estrogen-testosterone bị thay đổi ở nam giới có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới, hoặc sự tăng sinh của mô tuyến vú.
Điện tâm đồ trong viêm màng ngoài tim cấp
Không giống như nhồi máu cơ tim với ST chênh lên, ST chênh lên điển hình kéo dài trong vài ngày. Sóng T cao cùng với thay đổi ST, sau đó đảo ngược.
Lú lẫn mê sảng: đánh giá khi có tổn thương
Khi không chỉ định chụp hình ảnh não, có thể duy trì các biện pháp điều trị trong vài ngày. CT sọ não có thể được chỉ định để loại trừ xuất huyết dưới nhện và những bất thường cấu trúc khác nếu bệnh nhân thất bại điểu trị hoặc nặng hơn.
Khó thở cấp: đánh giá lâm sàng và chỉ định can thiệp
Đánh giá hô hấp gắng sức bởi quan sát lặp lại các yếu tố lâm sàng tần số, biên độ và dạng hô hấp; tìm kiếm dấu hiệu sử dụng cơ hô hấp phụ và những đặc điểm của suy kiệt hô hấp.
Chóng mặt: phân tích triệu chứng
Chóng mặt thực sự được đặc trưng bởi ảo giác chuyển động, cảm giác cơ thể hoặc môi trường đang chuyển động, bệnh nhân thấy xoay hoặc quay.
Đau vai: phân tích triệu chứng
Không thể đánh giá các quá trình bệnh lý một cách riêng biệt vì mối quan hệ phức tạp của đai vai với các cấu trúc khác. Vai bao gồm ba xương và bốn bề mặt khớp.
Mê sảng mất trí và lú lẫn: phân tích bệnh cảnh lâm sàng
Ớ những bệnh nhân đang có bệnh lý ác tính, suy giảm miễn dịch hoặc ngã gần đây mà không có chấn thương đầu rõ ràng, đầu tiên cần tìm kiếm những nguyên nhân khác gây mê sảng nhưng cũng nên CT sọ não sớm để loại trừ.
Đánh giá nhồi máu cơ tim không có ST chênh/ đau thắt ngực không ổn định
Phân tầng nguy cơ bệnh nhân bằng thang điểm TIMI hoặc các thang điểm khác. Cho dù bệnh nhân có biến chứng hay đau ngực tiếp diễn, nên theo dõi điện tâm đồ liên tục cho bệnh nhân nguy cơ trung bình.
Định hướng chẩn đoán đau bụng mạn tính
Đau bụng mạn tính rất phổ biến, hầu hết bệnh nhân trẻ sẽ có rối loạn chức năng, bệnh nhân lớn tuổi với đau bụng mới, dai dẳng, ưu tiên là loại trừ bệnh lý ác tính.
Tím tái: phân tích triệu chứng
Tím tái xuất hiện khi nồng độ hemoglobin khử trong các mô da vượt quá 4 g/dL, tím tái được phân loại là trung ương hoặc ngoại vi dựa trên sự bất thường cơ bản.
Điện tâm đồ trong nhồi máu phổi
Những bất thường đặc hiệu gợi ý nhồi máu phổi bao gồm trục lệch phải mới xuất hiện, dạng R ở V1, sóng T đảo ngược ở V1=V3 hoặc block nhánh phải.
U sắc tố (melanoma) ác tính
Trong khi bề mặt khối u ác tính lan truyền phần lớn là một bệnh của người da trắng, người thuộc các chủng tộc khác vẫn có nguy cơ này và các loại khác của các khối u ác tính.
Bệnh hạch bạch huyết: phân tích triệu chứng
Các bệnh truyền nhiễm, tự miễn dịch, u hạt, ác tính hoặc phản ứng thuốc có thể gây ra hạch to toàn thân. Nguy cơ chung của bệnh ung thư ở những bệnh nhân bị bệnh hạch bạch huyết toàn thân là thấp.
Ngất: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị
Ngất có thể được phân loại bằng cách sử dụng các hệ thống khác nhau từ các tình trạng ác tính và lành tính đến các tình trạng do tim và không do tim.
Kiểm tra tính hợp lý trên lâm sàng
Khám lâm sàng hợp lý là một phần rộng lớn hơn được gọi là y học dựa trên bằng chứng, 'không nhấn mạnh trực giác, kinh nghiệm lâm sàng không hệ thống và cơ sở lý luận bệnh lý như đủ cơ sở để ra quyết định lâm sàng.
Ho cấp tính, ho dai dẳng và mãn tính
Ở người lớn khỏe mạnh, chứng ho cấp tính hầu hết là do nhiễm trùng đường hô hấp do virus. Các tính năng khác của nhiễm trùng như sốt, nghẹt mũi, đau họng và giúp xác định chẩn đoán.
Khối u ở vú: phân tích triệu chứng
Đánh giá khối u ở vú nên bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử đầy đủ và khám thực thể. Điều quan trọng là phải xác định nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của bệnh nhân.