Điện tâm đồ chẩn đoán bệnh cơ tim phì đại (HCM)

2013-09-27 08:17 PM

Bất thường chủ yếu liên quan với HCM là phì đại thất trái (LVH), xảy ra trong trường hợp không có bất kỳ kích thích kích động như cao huyết áp hoặc hẹp động mạch chủ.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Giới thiệu

Bệnh cơ tim phì đại (HCM) là một trong những rối loạn tim mạch di truyền thường gặp nhất (ảnh hưởng đến ~ 1 trong 500 người) và là một trong số nguyên nhân gây ra cái chết tim đột ngột trong vận động viên trẻ. Tỷ lệ tử vong hàng năm ước tính ở mức 1 - 2%.

Nó là một rối loạn không đồng nhất, được tạo ra bởi những đột biến trong nhiều gen mã hóa cho protein sarcomeric (ví dụ như beta-myosin chuỗi nặng, troponin T). Thừa kế chủ yếu là tính trạng trội, với thâm nhập biến đổi. Hơn 150 đột biến đã được xác định, điều này giải thích sự thay đổi trong các kiểu hình lâm sàng.

Bất thường chủ yếu liên quan với HCM là phì đại thất trái (LVH), xảy ra trong trường hợp không có bất kỳ kích thích kích động như cao huyết áp hoặc hẹp động mạch chủ. Mức độ và phân bố LVH có thể thay đổi: phì đại nhẹ (13 - 15 mm) hoặc dày cơ tim nhiều (30 - 60 mm) có thể được nhìn thấy.

Mô hình thường gặp nhất là dày không đối xứng của vách ngăn phía trước (= phì đại vách ngăn không đối xứng). Mô hình này là cổ điển kết hợp với di chuyển ra trước kỳ tâm thu (SAM) của van hai lá và tắc nghẽn đường ra thất trái (LVOT). Tuy nhiên, trong đa số trường hợp (75%), HCM không liên quan đến tắc nghẽn LVOT (vì thế mà thay đổi tên từ HOCM thành HCM).

Mô hình ít phổ biến khác của LVH bao gồm phì đại đồng tâm (20% các trường hợp) và phì đại đỉnh (10%).

Sinh lý bệnh và tính năng lâm sàng

Các quy trình sau đây phải chịu trách nhiệm về những biểu hiện lâm sàng của HCM:

Tắc nghẽn động của LVOT.

Rối loạn chức năng tâm trương thất trái do suy thư giãn và làm đầy cứng và nở to tâm thất trái (thường gắn liền với tăng áp lực đổ đầy).

Bất thường thành trong động mạch vành với những bức thành dày và lòng ống thu hẹp.

Kiến ​​trúc tâm thất trái hỗn loạn vô tổ chức ("tình trạng hỗn loạn di động") khuynh hướng dẫn truyền bất thường của các xung điện và do đó phục vụ như một chất nền cho arrhythmogenesis.

Những biểu hiện trong các triệu chứng lâm sàng:

Ngất gắng sức hoặc tiền ngất - đây là triệu chứng đáng lo ngại nhất, cho thấy tắc nghẽn LVOT động ± loạn nhịp thất, với khả năng đột tử do tim.

Các triệu chứng của tắc nghẽn phổi  (ví dụ như khó thở gắng sức, mệt mỏi, khó thở khi nằm, khó thở kịch phát về đêm) do rối loạn chức năng thất trái.

Đau ngực - có thể là đau thắt ngực điển hình do nhu cầu tăng (thành cơ tim dày hơn) và giảm cung cấp (động mạch vành bất thường).

Đánh trống ngực do loạn nhịp trên thất hoặc tâm thất.

Các bất thường điện tâm đồ

Thất trái phì làm tăng điện áp đạo trình trước tim và đoạn ST không đặc hiệu và các bất thường sóng T.

Phì đại vách ngăn không đối xứng tạo ra sóng Q sâu, hẹp ("giống như dao găm ") trong các đạo trình bên (V5 - 6, I, aVL) và dưới (II, III, aVF). Đây có thể giả nhồi máu cơ tim từ trước, mặc dù hình thái soáng Q khác nhau: sóng Q nhồi máu thường > 40 ms trong khi sóng Q vách ngăn trong HCM < 40 ms. Sóng Q thành bên phổ biến hơn sóng Q thành dưới trong HCM.

Rối loạn chức năng tâm trương thất trái có thể dẫn đến phì đại tâm nhĩ, có dấu hiệu phì đại tâm nhĩ trái ("P mitrale") trên điện tâm đồ.

Có một mối liên hệ giữa HCM và hội chứng Wolff-Parkinson-White (WPW): tính năng ECG của WPW đã được nhìn thấy trong 33% bệnh nhân HCM trong một nghiên cứu. Ít nhất một đột biến di truyền đã được xác định liên kết với cả hai điều kiện.

Rung tâm nhĩ và loạn nhịp nhanh trên thất là phổ biến. Loạn nhịp thất (ví dụ VT) cũng xảy ra và có thể là một nguyên nhân gây ra cái chết đột ngột.

Sóng Q giống như hình dao găm

Sóng Q giống như hình dao găm

HCM mỏm tim

Hình thức này tương đối phổ biến của HCM được thấy thường xuyên nhất ở bệnh nhân Nhật Bản (13 - 25% của tất cả các trường hợp HCM tại Nhật Bản).

Phì đại mỏm tim của LV, gây ra cấu hình giống hình “pích” trong bài của khoang LV.

Điện tâm đồ cổ điển trong việc tìm kiếm đỉnh HCM là sóng T đảo ngược khổng lồ trong các đạo trình trước tim.

Sóng T đảo ngược khổng lồ

Sóng T đảo ngược khổng lồ

Tóm tắt tính năng của điện tâm đồ

Phì đại tâm nhĩ trái.

Phì đại thất trái có liên kết với đoạn ST / bất thường sóng T.

Sóng Q sâu, hẹp ("giống như dao găm ") của các chuyển đạo bên > chuyển đạo dưới.

Sóng T khổng lồ đảo ngược trong đạo trình trước tim trong đỉnh HCM.

Dấu hiệu WPW (PR ngắn, sóng delta).

Loạn nhịp: rung nhĩ, loạn nhịp nhanh trên thất, PAC, PVC, VT.

Ví dụ ECG

Ví dụ 1 - Phì đại vách ngăn không đối xứng

Phì đại vách ngăn không đối xứng

Hình cổ điển với bằng chứng phì đại vách HCM:

Tiêu chuẩn điện áp cho phì đại thất trái.

Sóng Q sâu hẹp < 40 ms, rộng trong các chuyển đạo thành bên DI, aVL và V5 - 6.

Ví dụ 2 - Phì đại vách ngăn không đối xứng

Phì đại vách ngăn không đối xứng

Một ví dụ khác của HCM cho thấy tính năng của phì đại vách ngăn:

Điện áp chuyển đạo trước tim lớn.

Sóng Q vách ngăn sâu, hẹp, nổi bật nhất trong DI và aVL, cũng thấy trong V5 - 6. 

Ví dụ 3 - HCM mỏm tim

HCM mỏm tim

Điện tâm đồ này cho thấy các hình điển hình của đỉnh HCM:

Điện áp chuyển đạo trước lớn.

Sóng T đảo ngược khổng lồ trong các đạo trình trước tim.

Sóng T đảo ngược cũng được nhìn thấy trong các chuyển đạo thành dưới và thành bên. 

Ví dụ 4 - HCM mỏm tim

HCM mỏm tim

Một ví dụ khác của HCM mỏm tim:

Điện áp chuyển đạo trước tim lớn.

Sóng T sâu đảo ngược trong các đạo trình trước tim và bên cao..

Bài viết cùng chuyên mục

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp nhanh thất đa hình (PVT) và xoắn đỉnh (TDP)

Xoắn đỉnh là một hình thức cụ thể của nhịp nhanh thất đa hình, xảy ra trong bối cảnh QT kéo dài, phức bộ QRS xoắn.

Các dạng sóng T của điện tâm đồ

Sóng T rộng, không đối xứng có đỉnh, hay hyperacute được nhìn thấy ST cao, trong giai đoạn đầu của MI, và thường đi trước sự xuất hiện của ST chênh lên.

Các khoảng thời gian PR của điện tâm đồ

PR khoảng nhỏ hơn 120 ms cho thấy tiền kích thích, sự hiện diện của con đường phụ giữa tâm nhĩ và tâm thất, hoặc nhịp nút AV.

Điện tâm đồ chẩn đoán hội chứng tiền kích thich

Lần đầu tiên được mô tả vào năm 1930 bởi Louis Wolff, John Parkinson và Paul Dudley White. Hội chứng Wolff-Parkinson-White (WPW) là sự kết hợp sự hiện diện của một con đường phụ bẩm sinh và các giai đoạn loạn nhịp nhanh.

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhánh trái (LBBB)

Khi các tâm thất được kích hoạt liên tục chứ không phải cùng một lúc, điều này tạo ra sóng R rộng, hoặc của các đường dẫn bên.

Giải thích cách tính tần số tim khi đọc điện tâm đồ

Đọc máy cũng có thể được sử dụng và thường là chính xác, tuy nhiên, đôi khi nó có thể là không chính xác trong sự hiện diện của bất thường QRS trên hình thái sóng T, ví dụ như có thể đếm đỉnh sóng T như phức hợp QRS.

Điện tâm đồ chẩn đoán ngoại tâm thu bộ nối (PJC)

Co thắt sớm được phân loại theo nguồn gốc của nó, nhĩ, bộ nối, hoặc tâm thất, những phát sinh từ khu vực của nút nhĩ thất.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp bộ nối gia tốc (nhanh bộ nối)

Nhịp tim nhanh bộ nối tự động tthường không đáp ứng với thao tác phế vị - có thể một số chậm lại tạm thời của tần số thất nhưng đổi trở lại nhịp xoang sẽ không xảy ra.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhồi máu cơ tim vùng thành trước (STEMI)

Có phức bộ thất sớm với R trên T hiện tượng vào cuối của điện tâm đồ, điều này khiến bệnh nhân có nguy cơ loạn nhịp thất ác tính.

Điện tâm đồ block xoang nhĩ

Các nhịp nút xoang vẫn tiếp tục truyền xung động bình thường, tuy nhiên, một số các xung điện xoang bị chặn trước khi có thể dẫn truyền.

Điện tâm đồ chẩn đoán block hai nhánh

Block hai nhánh là một dấu hiệu của hệ thống bệnh tiến triển rộng rãi, mặc dù nguy cơ tiến triển đến block hoàn toàn được cho là tương đối thấp.

Điện tâm đồ chẩn đoán phì đại (dày) hai tâm nhĩ

Chẩn đoán phì đại hai tâm nhĩ đòi hỏi tiêu chuẩn LAE và RAE được đáp ứng trong DII, V1 hoặc một sự kết hợp của các chuyển đạo khác.

Điện tâm đồ chẩn đoán mắc sai điện cực đổi chiều chuyển đạo chi (ECG)

Sự hiểu biết của tam giác Einthoven, và từ nguồn gốc chính xác của các chuyển đạo, sẽ giúp trong việc tìm hiểu các hình điện tâm đồ.

Điện tâm đồ chẩn đoán mắc sai điện cực đảo chiều tay trái tay phải

Sự đảo ngược của các điện cực tay trái, và phải tạo ra một hình tương tự như dextrocardia, trong các đạo trình chi, DI trở nên đảo ngược.

Các dạng sóng R của điện tâm đồ

Nguyên nhân phổ biến nhất của sóng R chiếm ưu thế dương trong aVR là vị trí điện cực chân tay không chính xác, sự đảo ngược của các điện cực tay trái và phải.

Điện tâm đồ rung thất

Kết quả rung thất giảm biên độ sóng kéo dài, từ VF thô ban đầu đến cuối cùng là bị tiến triển thành vô tâm thu do sự cạn kiệt dần năng lượng cơ tim.

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhĩ thất (AV) cấp 2 tỷ lệ cố định

Block nhĩ thất (AV) cấp 2 với một tỷ lệ cố định của sóng P / phức bộ QRS (ví dụ như 2:1, 3:1, 4:1). Block  tỷ lệ nhất định có thể là hậu quả của một trong hai Mobitz I hoặc Mobitz II.

Điện tâm đồ chẩn đoán ngộ độc Digoxin

Digoxin có thể gây ra vô số loạn nhịp tim, do tăng tính tự động, tăng canxi trong tế bào, và giảm dẫn AV, làm tăng hiệu lực phế vị tại nút AV.

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhĩ thất (AV) cấp 2 Mobitz II

Trong khi Mobitz I thường là do ức chế của chức năng dẫn AV (ví dụ như do thuốc, thiếu máu cục bộ có đảo chiều), Mobitz II có nhiều khả năng là do cấu trúc bị thiệt hại của hệ thống dẫn (ví dụ như nhồi máu, xơ, hoại tử).

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhĩ thất (AV) cấp 1

Block nhĩ thất rõ ràng khoảng PR trên 300 ms, sóng P được ẩn trong các sóng T trước, không gây rối loạn huyết động, không có điều trị cụ thể cần thiết.

Điện tâm đồ chẩn đoán tái cực sớm lành tính (BER) (điển J cao)

Tái cực sớm lành tính (BER) là hình điện tâm đồ thường thấy người trẻ, bệnh nhân khỏe mạnh < 50 tuổi. Nó tạo ra ST chênh lên rộng có thể giống MI cấp hoặc viêm màng ngoài tim.

Điện tâm đồ chẩn đoán loạn sản thất phải Arrhythmogenic (AVRD)

Thường do di truyền nhiễm sắc thể thường chi phối đặc điểm, với độ thâm nhập và biểu hiện đa dạng (có một hình thức lặn nhiễm sắc thể thường được gọi là bệnh Naxos, liên kết với tóc len và thay đổi da).

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp tự thất gia tốc (AIVR)

Phân ly Isorhythmic AV = Phân ly AV với xoang và phức bộ thất xảy ra ở tần số tương tự, trái ngược với block AV hoàn thành, nơi tần số nhĩ thường nhanh hơn so với tỷ lệ thất.

Điện tâm đồ nhịp nhanh thất tự phát nhánh thất trái

Thường xảy ra ở những bệnh nhân khỏe mạnh trẻ, hầu hết các cơn nhịp nhanh xảy ra khi nghỉ ngơi, nhưng có thể được kích hoạt bởi tập thể dục.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp xoang bình thường

Nhịp nhanh xoang, là nhịp xoang với nhịp lúc nghỉ ngơi lớn hơn 100 nhịp mỗi phút ở người lớn, hoặc trên bình thường so với tuổi trẻ em.