Điện tâm đồ chẩn đoán bệnh cơ tim phì đại (HCM)

2013-09-27 08:17 PM

Bất thường chủ yếu liên quan với HCM là phì đại thất trái (LVH), xảy ra trong trường hợp không có bất kỳ kích thích kích động như cao huyết áp hoặc hẹp động mạch chủ.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Giới thiệu

Bệnh cơ tim phì đại (HCM) là một trong những rối loạn tim mạch di truyền thường gặp nhất (ảnh hưởng đến ~ 1 trong 500 người) và là một trong số nguyên nhân gây ra cái chết tim đột ngột trong vận động viên trẻ. Tỷ lệ tử vong hàng năm ước tính ở mức 1 - 2%.

Nó là một rối loạn không đồng nhất, được tạo ra bởi những đột biến trong nhiều gen mã hóa cho protein sarcomeric (ví dụ như beta-myosin chuỗi nặng, troponin T). Thừa kế chủ yếu là tính trạng trội, với thâm nhập biến đổi. Hơn 150 đột biến đã được xác định, điều này giải thích sự thay đổi trong các kiểu hình lâm sàng.

Bất thường chủ yếu liên quan với HCM là phì đại thất trái (LVH), xảy ra trong trường hợp không có bất kỳ kích thích kích động như cao huyết áp hoặc hẹp động mạch chủ. Mức độ và phân bố LVH có thể thay đổi: phì đại nhẹ (13 - 15 mm) hoặc dày cơ tim nhiều (30 - 60 mm) có thể được nhìn thấy.

Mô hình thường gặp nhất là dày không đối xứng của vách ngăn phía trước (= phì đại vách ngăn không đối xứng). Mô hình này là cổ điển kết hợp với di chuyển ra trước kỳ tâm thu (SAM) của van hai lá và tắc nghẽn đường ra thất trái (LVOT). Tuy nhiên, trong đa số trường hợp (75%), HCM không liên quan đến tắc nghẽn LVOT (vì thế mà thay đổi tên từ HOCM thành HCM).

Mô hình ít phổ biến khác của LVH bao gồm phì đại đồng tâm (20% các trường hợp) và phì đại đỉnh (10%).

Sinh lý bệnh và tính năng lâm sàng

Các quy trình sau đây phải chịu trách nhiệm về những biểu hiện lâm sàng của HCM:

Tắc nghẽn động của LVOT.

Rối loạn chức năng tâm trương thất trái do suy thư giãn và làm đầy cứng và nở to tâm thất trái (thường gắn liền với tăng áp lực đổ đầy).

Bất thường thành trong động mạch vành với những bức thành dày và lòng ống thu hẹp.

Kiến ​​trúc tâm thất trái hỗn loạn vô tổ chức ("tình trạng hỗn loạn di động") khuynh hướng dẫn truyền bất thường của các xung điện và do đó phục vụ như một chất nền cho arrhythmogenesis.

Những biểu hiện trong các triệu chứng lâm sàng:

Ngất gắng sức hoặc tiền ngất - đây là triệu chứng đáng lo ngại nhất, cho thấy tắc nghẽn LVOT động ± loạn nhịp thất, với khả năng đột tử do tim.

Các triệu chứng của tắc nghẽn phổi  (ví dụ như khó thở gắng sức, mệt mỏi, khó thở khi nằm, khó thở kịch phát về đêm) do rối loạn chức năng thất trái.

Đau ngực - có thể là đau thắt ngực điển hình do nhu cầu tăng (thành cơ tim dày hơn) và giảm cung cấp (động mạch vành bất thường).

Đánh trống ngực do loạn nhịp trên thất hoặc tâm thất.

Các bất thường điện tâm đồ

Thất trái phì làm tăng điện áp đạo trình trước tim và đoạn ST không đặc hiệu và các bất thường sóng T.

Phì đại vách ngăn không đối xứng tạo ra sóng Q sâu, hẹp ("giống như dao găm ") trong các đạo trình bên (V5 - 6, I, aVL) và dưới (II, III, aVF). Đây có thể giả nhồi máu cơ tim từ trước, mặc dù hình thái soáng Q khác nhau: sóng Q nhồi máu thường > 40 ms trong khi sóng Q vách ngăn trong HCM < 40 ms. Sóng Q thành bên phổ biến hơn sóng Q thành dưới trong HCM.

Rối loạn chức năng tâm trương thất trái có thể dẫn đến phì đại tâm nhĩ, có dấu hiệu phì đại tâm nhĩ trái ("P mitrale") trên điện tâm đồ.

Có một mối liên hệ giữa HCM và hội chứng Wolff-Parkinson-White (WPW): tính năng ECG của WPW đã được nhìn thấy trong 33% bệnh nhân HCM trong một nghiên cứu. Ít nhất một đột biến di truyền đã được xác định liên kết với cả hai điều kiện.

Rung tâm nhĩ và loạn nhịp nhanh trên thất là phổ biến. Loạn nhịp thất (ví dụ VT) cũng xảy ra và có thể là một nguyên nhân gây ra cái chết đột ngột.

Sóng Q giống như hình dao găm

Sóng Q giống như hình dao găm

HCM mỏm tim

Hình thức này tương đối phổ biến của HCM được thấy thường xuyên nhất ở bệnh nhân Nhật Bản (13 - 25% của tất cả các trường hợp HCM tại Nhật Bản).

Phì đại mỏm tim của LV, gây ra cấu hình giống hình “pích” trong bài của khoang LV.

Điện tâm đồ cổ điển trong việc tìm kiếm đỉnh HCM là sóng T đảo ngược khổng lồ trong các đạo trình trước tim.

Sóng T đảo ngược khổng lồ

Sóng T đảo ngược khổng lồ

Tóm tắt tính năng của điện tâm đồ

Phì đại tâm nhĩ trái.

Phì đại thất trái có liên kết với đoạn ST / bất thường sóng T.

Sóng Q sâu, hẹp ("giống như dao găm ") của các chuyển đạo bên > chuyển đạo dưới.

Sóng T khổng lồ đảo ngược trong đạo trình trước tim trong đỉnh HCM.

Dấu hiệu WPW (PR ngắn, sóng delta).

Loạn nhịp: rung nhĩ, loạn nhịp nhanh trên thất, PAC, PVC, VT.

Ví dụ ECG

Ví dụ 1 - Phì đại vách ngăn không đối xứng

Phì đại vách ngăn không đối xứng

Hình cổ điển với bằng chứng phì đại vách HCM:

Tiêu chuẩn điện áp cho phì đại thất trái.

Sóng Q sâu hẹp < 40 ms, rộng trong các chuyển đạo thành bên DI, aVL và V5 - 6.

Ví dụ 2 - Phì đại vách ngăn không đối xứng

Phì đại vách ngăn không đối xứng

Một ví dụ khác của HCM cho thấy tính năng của phì đại vách ngăn:

Điện áp chuyển đạo trước tim lớn.

Sóng Q vách ngăn sâu, hẹp, nổi bật nhất trong DI và aVL, cũng thấy trong V5 - 6. 

Ví dụ 3 - HCM mỏm tim

HCM mỏm tim

Điện tâm đồ này cho thấy các hình điển hình của đỉnh HCM:

Điện áp chuyển đạo trước lớn.

Sóng T đảo ngược khổng lồ trong các đạo trình trước tim.

Sóng T đảo ngược cũng được nhìn thấy trong các chuyển đạo thành dưới và thành bên. 

Ví dụ 4 - HCM mỏm tim

HCM mỏm tim

Một ví dụ khác của HCM mỏm tim:

Điện áp chuyển đạo trước tim lớn.

Sóng T sâu đảo ngược trong các đạo trình trước tim và bên cao..

Bài viết cùng chuyên mục

Giải thích cách tính tần số tim khi đọc điện tâm đồ

Đọc máy cũng có thể được sử dụng và thường là chính xác, tuy nhiên, đôi khi nó có thể là không chính xác trong sự hiện diện của bất thường QRS trên hình thái sóng T, ví dụ như có thể đếm đỉnh sóng T như phức hợp QRS.

Điện tâm đồ chẩn đoán hiệu lực của digoxin

Rút ngắn thời gian trơ tâm nhĩ, và tâm thất, tạo ra khoảng QT ngắn, với những bất thường tái cực thứ phát, ảnh hưởng đến các phân đoạn ST, sóng T và sóng U.

Giải thích điện tâm đồ (ECG) nhi khoa (trẻ em)

Sự thống trị tâm thất phải của trẻ sơ sinh, và trẻ nhỏ được dần dần thay thế bởi sự thống trị thất trái, để đến 3 đến 4 tuổi điện tâm đồ ở trẻ em tương tự như của người lớn.

Điện tâm đồ nhồi máu cơ tim thành bên cao

Tắc tại ngành chéo đầu tiên D1, của động mạch liên thất trước LAD, có thể gây ra ST chênh lên, trong đạo trình DI và aVL.

Điện tâm đồ chẩn đoán quá liều Carbamazepine (TCA)

Có bằng chứng điện tâm đồ phong tỏa kênh natri nhanh: Lưu ý việc mở rộng QRS (135 ms), block AV cấp 1 (PR 240ms) và sóng R nhỏ trong aVR.

Điện tâm đồ bệnh cơ tim Tako Tsubo

Sự đột biến bất ngờ cathecholamines, là nguyên nhân thống nhất, nhưng lý do tại sao điều này gây ra sự đột biến bất thường vận động thành tim.

Điện tâm đồ loạn nhịp xoang

Tỷ lệ rối loạn nhịp xoang giảm dần theo tuổi, có lẽ do giảm liên quan tính căng xoang cảnh đến tuổi, và nhận cảm áp nhạy phản xạ.

Điện tâm đồ chẩn đoán hạ Calci máu

Hạ calci máu gây QTc kéo dài chủ yếu là do kéo dài đoạn ST, sóng T thường không thay đổi, loạn nhịp không phổ biến.

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhánh trái sau (LPFB)

Xung động lan truyền đạo trình dưới, chậm hơn bình thường, dẫn đến tăng thời gian đỉnh sóng R trong aVF.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp tim nhanh thất hai chiều (BVT)

Nhịp này thường được kết hợp với nhiễm độc digoxin nghiêm trọng. Nó có thể là nhịp điệu trình bày ở những bệnh nhân với nhịp nhanh thất đa hình (CPVT) catecholaminergic gia đình.

Điện tâm đồ chẩn đoán phì đại hai thất (BVH)

Hiện tượng Katz-Wachtel - QRS lớn, hai pha ở V2 - 5. Đây là hình điện tâm đồ cổ điển của BVH, thường thấy ở trẻ em bị khuyết tật vách liên thất (VSD).

Điện tâm đồ chẩn đoán nhồi máu cơ tim kèm block nhánh trái (tiêu chuẩn Sgarbossa)

ST chênh lên trong đạo trình với phức bộ QRS âm, thay đổi này là nhạy cảm, nhưng không cụ thể đối với thiếu máu cục bộ.

Điện tâm đồ chẩn đoán block hai nhánh

Block hai nhánh là một dấu hiệu của hệ thống bệnh tiến triển rộng rãi, mặc dù nguy cơ tiến triển đến block hoàn toàn được cho là tương đối thấp.

Điện tâm đồ chẩn đoán ngộ độc Digoxin

Digoxin có thể gây ra vô số loạn nhịp tim, do tăng tính tự động, tăng canxi trong tế bào, và giảm dẫn AV, làm tăng hiệu lực phế vị tại nút AV.

Điện tâm đồ chẩn đoán ngoại tâm thu thất (PVC)

Dẫn truyền ngược dòng, mô tả quá trình mà trong đó các xung, được dẫn ngược qua nút nhĩ thất, tạo ra khử cực nhĩ.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp nhanh thất vô căn bó nhánh trái (IFLVT)

Hầu hết các cơn nhịp nhanh xảy ra khi nghỉ ngơi, nhưng có thể được kích hoạt bằng cách tập thể dục, căng thẳng và chất chủ vận beta.

Điện tâm đồ chẩn đoán thiếu máu cục bộ cơ tim

ST chệnh xuống đi ngang hoặc downsloping lớn hơn 0,5 mm tại điểm J trong lớn hơn 2 đạo trình tiếp giáp chỉ ra thiếu máu cục bộ cơ tim.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp thoát vùng bộ nối

Các tế bào điều hòa nhịp tim được tìm thấy tại các địa điểm khác nhau trên toàn hệ thống dẫn truyền, với mỗi nơi có khả năng độc lập duy trì nhịp tim. Tần số khử cực tự phát của các tế bào điều hòa nhịp tim giảm xuống theo hệ thống dẫn:

Các dạng block trong điện tâm đồ (ECG)

Block theo tỷ lệ nhất định (ví dụ 2:1, 3:1) - mối quan hệ liên tục giữa P và QRS (ví dụ: 2:1 = 2 sóng P cho mỗi phức hợp QRS).

Điện tâm đồ chẩn đoán mắc sai điện cực đảo chiều tay trái tay phải

Sự đảo ngược của các điện cực tay trái, và phải tạo ra một hình tương tự như dextrocardia, trong các đạo trình chi, DI trở nên đảo ngược.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp tim nhanh trên thất (SVT)

SVT kịch phát (pSVT) mô tả một SVT với khởi phát và kết thúc đột ngột - đặc trưng với loạn nhịp nhanh vòng vào lại liên quan đến nút nhĩ thất như AVNRT hoặc nhịp tim nhanh vào lại nhĩ thất (AVRT).

Điện tâm đồ chẩn đoán cuồng động nhĩ (flutter)

Cuồng động nhĩ với dẫn 1:01 có thể xảy ra do kích thích giao cảm hoặc sự hiện diện của một con đường phụ (đặc biệt là nếu tác nhân block nút AV được quản lý cho bệnh nhân WPW).

Điện tâm đồ nhồi máu cơ tim vùng thành dưới

Nhồi máu cơ tim vùng thành dưới, cũng có thể được kết hợp với nhồi máu cơ tim thành sau, tiên lượng ban đầu xấu hơn.

Điện tâm đồ chẩn đoán hạ thân nhiệt

Nhịp tim chậm, sóng Osborne, kéo dài khoảng PR, QRS và QT, hình giả run rẩy, nhịp thất lạc chỗ, ngừng tim do VT, VF hoặc suy tâm thu.

Điện tâm đồ chẩn đoán loạn sản thất phải Arrhythmogenic (AVRD)

Thường do di truyền nhiễm sắc thể thường chi phối đặc điểm, với độ thâm nhập và biểu hiện đa dạng (có một hình thức lặn nhiễm sắc thể thường được gọi là bệnh Naxos, liên kết với tóc len và thay đổi da).